مطالب کمک درسی برای تدریس پودمان کاربا فلز کاروفناوری هشتم
مشخصات چند فلز غیرآهنی
فلز مس (Cu)
مسفلز نسبتاً قرمز رنگی است که از خاصیت هدایت الکتریکی و حرارتی بسیار بالایی برخوردار است. در بین فلزات خالص، تنها خاصیت هدایت الکتریکی نقره در دماي اتاق از مسبیشتر است .
مس فلزی قابل انعطاف و چکش خوارا ست که بعضي از کاربردهای آن عبارت ا ست از:
- تهيه انواع سيم و لوله هاي مسی
- مجسمه سازی و وسايل تزئيني
- ساخت موتورها، به خصوص موتورهای الکترومغناطیسی.
- ساخت کلیدها و تقویت کننده های الکتریکی.
كاربرد وسيع مس در صنعت عمدتاً براساس سه ويژگي زير است:
1. هدايت الكتريكي و حرارتي بالا
2. نرمي زياد
3. مقاومت در برابر خوردگي
مهمترين آلياژهاي مس عبارت اند از: برنج و برنز
الف:آلياژ برنج
آلياژ مس روي با بيش از 55 % مس، برنج ناميده مي شود كه در صنعت داراي اهميت زيادي است. به منظور بهبود خواص مكانيكي و مقاومت مس در مقابل زنگ زدگي اين آلياژ تهيه مي شود و براي بالا بردن قابليت براده برداري حدود 3 درصد سرب به آن اضافه مي شود و چون آلياژهاي برنج داراي دامنه انجماد بسيار كم است كاملا براي ريخته گري مناسب اند.
ب: آلياژ برنز
برنز ها آلياژهايي از مس اند كه داراي 60 % مس و 40 % قلع هستند كه به دليل سختي و شكل پذيري بالا و مقاومت خوب در مقابل خوردگي اهميت و استفاده زيادي دارد.
در واقع تمامي آلياژهاي مس، بجز آلياژ مس و روي را برنز مي نامند.
آلومینیم (Al)
آلومینیم دارای قابلیت هدایت حرارتی بالایی است که بعد از نقره و مس بهترین هادی حرارتی شناخته می شود. این آلیاژ دارای مقاومت زياد در برابر خوردگی است و به علت ایجاد لایه ي پایدار اکسیدی، متخلخل است.
این آلیاژ به علت ویژگی های خاصی که دارد در بیشتر صنایع از جمله اتومبیل سازی، غذاسازی، ساختمان سازی،ساخت بلوکه های سیلندر خودرو، اسکلت سازی، صنایع پتروشیمی و صنايع هوایی به کار می رود.
یكی دیگر از خواص مشخصه ي آلیاژهای آلومینیم مقاومت در مقابل خوردگی است. آلومینیم خالص وقتی كه در معرض هوا قرار گیرد بلافاصله با یك لایه ي چسبنده اكسید آلومینیمی پوشیده می شود، این لایه ي پوششی، مانع خوردگی می شود. اگر در اثر سايیدگی این لایه كنده شود بلافاصله دوباره تشكیل می شود. ضخامت این لایه ي نازك طبیعی در حدود 25 هزارم میكرون متر است، با وجود اين به قدری محكم است كه مانع مؤثری در مقابل اغلب مواد خورنده محسوب می شود.
روي (Zn)
روی فلزی است که برای آبكاري فولاد مورد استفاده قرار می گیرد. روكش ورق هاي گالوانيزه، لوله ها و مفتول ها از موارد كاربرد صنعتي اين فلز بوده و چهارمین فلز متداول و مورد استفاده بعد از آهن، آلومینیم و مس است.
از مهمترين ويژگي هاي فلز روي مي توان به رنگ خاكستري روشن، شكنندگي، قابليت انبساط بالا، مقاوم در برابر خوردگي در مجاورت هوا اشاره داشت.
قلع (Sn)
قلعفلزی است چکش خوار ، قابل انعطاف، شدیدا بلورین و سفید نقره ای که ساختار بلوری آن هنگام خم شدن قطعه ای از قلع صدای خاصی ایجاد می کند که علت آن شکست بلورهاست. به علت مقاومت در برابر خوردگي ناشي ازاسيدهاي آلي و مواد غذايي، از اين فلز در تهيه ورق هاي حلبي و قوطي هاي كنسرو و ظروف غذا استفاده مي شود.
ازقلع همچنین در لحیم کاری برای اتصال لوله ها یا مدارهای الکتر یکی ، در آلیاژهای چرخ دنده و در شیشه سازی استفاده می شود.
براي تشخيص فلزات روش هاي مختلفي وجود دارد كه متداول ترين آن ها عبارت اند از:
نوع صدا؛بر اثر ضربه به فلز نوع صداها متفاوت است. مثلا صداي چدن بم و صداي فولاد زير است.
سطح مقطع شكسته فلز؛مثلاً سطح مقطع چدن، سياه و دانه هاي براق دارد ولي فولادها داراي مقطع براق مايل به خاكستري است.
رنگ ظاهري فلز؛بارزترين مشخصه براي شناسايي يك فلز رنگ ظاهري آن است.
نوع جرقه در اثر زنگ زدن؛نوع جرقه هاي حاصل از سنگ زني فلز مي تواند نماينده مواد تشكيل دهنده آن باشد.
برای دیدن سایر مطالب پودمان کاربا فلز هشتم بر روی لینک زیر کلیک نمایید