مطالب کمک درسی جهت تدریس پودمان صنایع دستی بافت کاروفناوری هشتم
آشنایی با هنر بافتنی با میل و کاموا
هنر بافندگياز قديم در ميان هنرهاي سنتي ايران جايگاهي خاص داشته است. زنان ما، بعد از فارغ شدن از كارهاي سخت روزانه و با حضور در دامن طبيعت از اين نقاشي زيبا و الهي الهام مي گرفتند و با دستان ظريف خود گل ها و بوته ها را ميان رج هاي بافتني نقش مي انداختند. حتي كودكان خود را از اين هنر بي بهره نمي گذاردند و با بافت عروسك هايي با رنگ و نقش هاي بسيار زيبا براي آ نها اين هنر را آموزش مي دادند.
وسايل و ابزار مورد نياز در بافتني
براي شروع به كار كاموا بافي با توجه به ضخامت كاموا بايد ميل مناسب انتخاب كرد. معمولاً ميل بافتني بايد سبك، بلند و نوك آن باريك و صيقلي باشد.
وسايل مورد نياز:
1- نخ بافتني 2-میل 3-قیچی 4-وسایل اندازه گیری 5-الگو یا طرح
نخ بافتني
كاموايي كه براي بافتني به كار مي رود به دو گروه اصلي تقسيم مي شود:
هر دو نوع براي بافت لباس هاي مختلف در دسترس اند. معمولاً بيشتر كامواها براساس تار مشخص مي شوند، كه شخص مبتدي به اين موارد بايد توجه داشته باشد.
كلمه ي تار (رشته) به معني شماره ي نخ هايي است كه براي تهيه ي كاموا به يكديگر تابيده شده اند. براي بافتِ لباس كودكان از كامواهاي ظريف و نرم و راحت و براي بافت ژاكت، پوليور و... از كامواهاي ضخيم و ضخيم تر استفاده مي كنند. از كامواهاي متوسط نيز براي بافت وسايل تزييني منزل، مانند روتختي، دستگيره و … استفاده مي كنند.
الف) مشخصات انواع نخ بافتني
كامواي پشمي : اين كامواها در ضخامت هاي مختلف در بازار هست و نسبت به ديگر كامواها مزاياي بيش تري دارند، كه عبارت اند:
-1 كامواي پشمي گرم تر از الياف مصنوعي (اكريل و پلي استر) است.
-2 راحت بافته مي شود و به راحتي شسته مي شود.
-3 دوام زيادي دارد. هنگامِ شست و شو دقت شود كه با آب گرم و صابون شسته نشود زيرا در آبگرم حالت نمدي به خود مي گيرد.
ب) شناسايي كامواي پشمي از ديگر كامواها
كامواي پشمي در آتش مي سوزد و توليد بوي پَريا شاخ سوخته مي كند و از خود خاكستر بر جا مي گذارد كه با انگشت كاملاً پودر مي شود. اين حالت در كامواهاي ديگر ديده نمي شود.
كامواي موهر :از پشم نوعي بز به نام آنقوره تهيه مي شود كه بسيار نازك و سبك است.
نخ ابريشمي
اين نوع كاموا از نخ پيله ي كرم ابريشم، كه گاهي تا شش هزار متر طول دارد، تهيه مي شود و خيلي زيبا و درخشان است و چون خيلي گران است آن را براي جلوه دادن به الياف نخي با الياف ابريشم مخلوط مي كنند و در بافت لباس به كار مي برند.
نخ هاي پنبه اي (نخي)
اين نوع كاموا معمولاً بيش تر در دسترس است و براي بافتن لباس هاي تابستاني مفيداست. به طور كلي اين كاموا براي بافتن ساده مناسب است و در انواع مختلفِ باريك، ضخيم، صاف و پُرزدار عرضه مي شود.
نخ كامواي مصنوعي
كامواي مصنوعي انواع بسياري، مانند اورلون، اكريليك، نايلون و... دارد. اين نوع كاموا براي بافتن به تنهايي به كار مي رود. اين كاموا مزاياي زيادي دارد. اشخاصي كه با پوشيدن لباس هاي پشمي احساس ناراحتي مي كنند با كامواهاي مصنوعي معمولاً مشكلي ندارند. البته برخي از افراد هم نسبت به الياف مصنوعي حساسيت دارند.
اين كاموا به خوبي شسته مي شود و به سبب ساختار مخصوصشان كه خيلي بادوام اند به آن ها رنگ زده مي شود و رنگ هاي كامواهاي مصنوعي معمولاً خيلي مرغوب اند. به خصوص رنگ سفيد آ نها شفاف و محكم است.
كامواهاي مصنوعي به سرعت خشك مي شوند و اگر شست و شو با دقت انجام شود لباس هايي كه از كامواهاي مصنوعي بافته شده اند شكل خود را از دست نمي دهند و براي پوشيدن خوب مي مانند. اين كامواها با ضخامت دو، سه، چهار رشته اي تهيه مي شود.
ميل بافتني
براي بافتن لباس ميل بافتنيِ مناسب نقش بزرگي را به عهده دارد. در قديم، كه اين صنعت هنوز پيشرفتي نداشت، ميل بافتني را با تراشيدن عاج فيل يا استخوان و به تدريج از برنز تهيه مي كردند. بعدها از آهن و چوب و كائوچو ساخته شد. امروزه از فلزهاي سبك، تفلون، پلاستيك به صورت قلاب، ميل گرد، دوميل، چهارميل و اشكال مختلف تهيه مي شود.
ميل بافتنيبايد سبك، بلند و نوك آن باريك و صيقلي باشد. انواع ميل هاي بافتني از شماره ي 1 تا شماره 12 وجود دارد
براي شروع بافتن بايد ميل مناسب را با توجه به ضخامت كاموا انتخاب كرد. معمولاً برا ي كامواي نازك از ميل شماره ي 1 تا 3، براي كامواهاي متوسط از ميل شماره ي 5/3 تا 5 برا ي كامواها ي ضخيم از ميل شماره ي 6 به بالا با توجه به مدل بافت استفاده مي كنند.