مطالب تکمیلی در تدریس پودمان ۵ کسب وکار
اهمیت و نقش برنامه ریزی مسیر شغلی
حضرت محمد (ص): هرگاه به مردی نگاهش می افتاد و از او خوشش می آمد، می فرمود: آیا او شغل و حرفه ای دارد؟ پس اگر می گفتند: نه، می فرمود: او از چشم من افتاد.
گفته می شد: چرا یا رسول الله؟
ایشان پاسخ می داد: چون مؤمن اگر شغلی نداشته باشد، با خرج کردن دینش زندگی می کند و از دینش مایه می گذارد. (بحار الانوار جلد 103 صفحه 5 حدیث 18)
انسانها معمولاً برنامه ریزی نمی کنند که شکست بخورند، بلکه در برنامه ریزی کردن شکست می خورند. کاملاً واضح است که راه انداختن یک مراسم بدون برنامه ریزی فاجعه آمیز است. اما در مورد زندگی چه؟ انسان ها سه راه را می توانند انتخاب کنند، یا خودشان باعث روی دادن اتفاقات زندگی شوند، یا کنار بایستند و پیش آمدن آن اتفاقات را نظاره کنند، یا از اتفاق افتادن آنها گیج و مبهوت بمانند.
اگر واقعاً بخواهند که هماهنگ با رویاها و امیال خود زندگی کنند، باید جزء آن دسته از افراد باشند که خود باعث پیش آمدن اتفاقات در مسیر شغلی می شوند. برای موفقیت و رسیدن به آنچه که در زندگی شغلی خویش می خواهند، باید برنامه ریزی مسیر شغلی داشته باشند.
عمر ما انسان ها محدود است. ما یکبار فرصت زندگی کردن داریم.
یکی از تفاوت های اساسی میان انسان و حیوان این است که حیوان فقط در زمان حال زندگی می کند و انسان در سه زمان: گذشته، حال و آینده. گذشته محمل تجارب است، حال منزلگاه تصمیم گیری است، و آینده سکوی رشد و ارتقاء.
انسان با تجزیه و تحلیل رویدادهای گذشته، دست به برنامه ریزی زمان حال می زند و آینده را رقم می زند. سرمایه عمر آسان به کف نیامده است، که آسان از دست رود. برنامه ریزی کمک می کند که به فعالیت های خویش، نظام یافته بنگریم و این نکته را مد نظر داشته باشیم که:
زمان در عصر ما، ساعت ها و روزها و هفته ها نیست؛ بلکه زمان، با دقیقه و ثانیه و لحظه مورد بحث و بررسی قرار گرفته و فعالیت ها در قالب آن تعریف می شوند حال اینکه در جامعه ما، دیدگاه ساعتی به زمان هم کمیاب است.
برنامه ریزیمسیر شغلی به انسان ها کمک می کند با تعیین اهداف شغلی برای خود، تمرکز داشته باشند و تصمیم بگیرند که در زندگی چه می خواهند بکنند. این هدف آنها را هدایت کرده و انگیزه می دهد، و به آنها کمک می کند به آنچه که می خواهند برسند. هدف شغلی می تواند یک شغل خاص باشد
مثلاً کارمند یا معلم می تواند زمینه خاص در کسب و کار باشد که دوست دارند در آن فعالیت کرده و کار کنند مثل داشتن کسب و کار در زمینه رشته تحصیلی خویش.
برنامه ریزیمسیر شغلی به دانش آموزان کمک می کند که استعدادها و توانایی های خود را کشف کنند و به مهارت هایی در خودشان پی ببرند که فکرش را هم نمی کردند. در هر شغلی که انتخاب می کنید، امکانات مختلفی وجود دارد. هدف شغلی در راه رسیدن به چیزی که از زندگی می خواهند آنها را راهنمایی و هدایت می کند.
افرادوقتی یک شغل را انتخاب کردند، باید خیلی خوب درمورد قدم هایی که می توانند در مسیر رسیدن به هدفشان بردارند، فکر کنند. آینده مشاغل مختلف نامطمئن و غیرقابل پیش بینی است. اما با یادگیری مهارت های کسب وکار می توان در زندگی کاری خود کسب وکار مطمئن و بی پایانی داشته و برای رسیدن به آن برنامه ریزی کرد.
اگر انسان، کار و فعالیتی را که انجام می دهد مورد علاقه اش نباشد و با انگیزه، شور و نشاط و اشتیاق به آن نپردازد، پس از چندی خود را محبوس شده در یک کار تکراری بیهوده می بیند و زندگی برایش بی معنا می شود. حال فردی با این شرایط، مسلماً بازده کاری بالایی ارائه نمی دهد. هم از نظر اهداف فردی ( آرامش و موفقیت ) هم اهداف اجتماعی ( بازده نامناسب )و هم خودش و هم جامعه را دچار مشکل می سازد، لذاضروری است که اهمیت این موضوع هم برای دانش آموزان عزیز و هم برای معلمان بزرگوار تبیین شود که انشاءالله فرد و جامعه از آسیب جدی در امان بمانند.
فرض کنیم که فردی یک زمینه کاری را انتخاب می کند. برنامه ریزی این نیست که فقط در یک برهه از زمان برای آن کار طرح ریزی کند، این یک روند مداوم است؛ در واقع، می توان آ نرا یک روند دائم العمر دانست. ما همیشه در حال رشد و یادگیری هستیم و به این طریق، علایق و نیازهای ما نیز تغییر می کنند. برنامه ریزی شغلی فقط برنامه ریختن برای به دست آوردن شغل دلخواه تان نیست، این کار به شما کمک می کند در طول زندگی و در مسیر این آموختن ها، تغییر و تعدیل های لازم در زندگیتان را ایجاد کنید.
در برنامه ریزی شغلی فرد همه مراحل لازم برای رسیدن به اهداف خویش را پیش بینی کرده و محاسبه می کند. در این روند، همیشه در حال انتخاب کردن می باشد. وقتی چیزی را به چیز دیگری ترجیح می دهد و آن را جایگزین می کند، به آن ارزش و بهای فرصت گفته می شود. افرادی که زندگی شغلی موفقی دارند می دانند بازی کار را چطور باید بازی کنند. همانطور که ملاحظه می شود، برنامه ریزی شغلی چیزی فراتر از این است که فقط به فرصت های شغل مختلف نگاه کردن و سخت کار کردن می باشد.
تعیین هدف روندی است که نیاز به مهارت دارد. ما هدف های ساده و کوتاه مدت را در ذهنمان ایجاد می کنیم اما اهداف بزرگ و طولانی مدت را باید بنویسیم، ارزیابی کنیم و هر چند وقت یکبار کنترل کنیم. هرچه رسیدن به هدف زمان بیشتری ببرد، با مشکلات، تغییرات و خستگی های بیشتری روبه رو خواهید بود.
هدفیابی به همان اندازه که یک علم است، نوعی هنر است. هرچه بیشتر این روند را بفهمید و مهارت های بیشتری کسب کنید، تغییراتی که در راه رسیدن به آن هدف ایجاد می کنید، بهتر خواهند بود. با دنبال کردن هدفتان می توانید در خود عزت و اعتماد به نفس ایجاد کنید.
دنبال کردن هدف افراد را رشد می دهد و وقتی هدفشان را تعریف می کنند، دیگر آن هدف است که افراد را تعریف می کند. در طول زندگی اتفاقات و پیشامدهای غیر منتظره زیادی برای ما اتفاق می افتد، به همین دلیل وقتی هدفی را برای خود انتخاب می کنیم، باید درک کنیم که ممکن است موانع زیادی در راه رسیدن به آن هدف در مسیرمان قرار گیرد.
خیلی از افراد فکر می کنند که با نوشتن هدف هایشان روی کاغذ، قابلیت انعطاف خود را از دست بدهند.اهداف سخت و محکم نیستند که وقتی نوشته شوند دیگر نتوان آنها را تغییر داد. هیچ کس نمی داند در آینده چه پیش می آید. چیزی که امروز برنامه می ریزید ممکن است در آینده به کلی تغییر کند.
اما هدفی که خوب روی آن فکر شده باشد می تواند خیلی از موانع و مشکلات ممکن را پیش بینی کند. موانعی که سر راه افراد قرار می گیرند، باعث می شود افراد دست از آن هدف بکشند. مثل این می ماند که به سمت یک دیوار شروع به دویدن کنند و یکباره مسیرتان را تغییر داده و از آن دور شوند.
خیلی از افراد از کار و شغلی که دارند راضی نیستند. برنامه ریزی شغلی به انسان ها کمک می کند قدرت و توانای یهای بالقوه تان را به حداکثر رسانده و از کارهایشان رضایت کامل پیدا کنند. داشتن یک برنامه شغلی فرد را روی کارشان متمرکز می کند و به آنها انگیزه می دهد و کمک می کند مشکلات و
موانعی که سر راهشان ممکن است قرار بگیرد را از قبل پیش بینی کنند و ناتوانی ها و ضعف هایشان را بشناسند و در راه بهبود آنها بکوشند.
برنامه ریزیشغلی اعتماد به نفس لازم را برای متعهد شدن به کارها در افراد ایجاد می کند و آن موقع است که به آنها توانایی تصمیم گیری می دهد و در راه رسیدن به اهدافشان یاری می کند. اگر تا به حال برای مسافرت، میهمانی یا یک مراسم خاص برنامه ریزی کرده باشید، می دانید که چه کارهای زیادی باید انجام دهید. برنامه ریختن، چک کردن، تنظیم کردن، و دوباره برنامه ریختن، همه و همه را باید برای رسیدن به نتیجهٔ دلخواه انجام دهید. افراد زیادی از اهمیت برنامه ریزی برای رویدادها و اتفاقات مهم زندگی آگاه هستند، اماکمتر کسی پیدا می شود که از اهمیت برنامه ریزی شغلی برای کل زندگی خود آگاه باشد.
بین هدف گذاری و برنامه ریزی ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. برنامه بدون هدف اثر بخشی نداشته و هدف بدون برنامه، خیال و رویایی بیش نیست . هدف گذاری جزء لاینفک برنامه ریزی است و برنامه ریزی فرایندی است که چگونگی حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب را مشخص می نماید.
برنامه ریزی خود هدف نیست بلکه وسیله و ابزاری برای تحقق اهداف است. برای موفقیت و بهبود فردی دانش آموزان، هدف گذاری خوب شرط لازم و برنامه ریزی مناسب شرط کافی است.
