منابع تأمين پروتئين در پرورش مرغ
پروتئين يا از منابع پروتئين گياهى يا از منابع پروتئين حيوانى تأمين مى شود.
منابع پروتئين گياهى:
کنجاله ها
محصولى فرعى از صنعت توليد روغن اند، که از دانه هاى گياهى روغنی به دست مى آيند. از اين منبع پروتئين گياهى در تغذيهٔ طيور استفاده مى شود. روغن دانه هاى روغنى، با روش مکانيکى يا با استفاده از حلّال استخراج مى گردد. به باقيماندهٔ دانه هاى روغنى بعد از روغن گيرى کنجاله مى گويند و انواعى به شرح زير دارد:
کنجالۀ سويا:
کنجالهٔ سويا منبع پروتئينى استاندارد است که ساير منابع پروتئينى در جهان را با آن مقايسه مى کنند. اين محصول حاوى انرژى و پروتئين بالا و ترکيب اسيد آمينهٔ آن براى بيشتر انواع طيور بسيار عالى است.
هنگامى که با ذرت يا مايلو استفاده شود، متيونين تنها اسيد آمينه اى خواهد بود که بايد به آن اضافه شود.در حين توليد کنجالهٔ سويا از طريق عمل آورى با حرارت مشکلات مربوط به محدوديت مصرف آن از بين مى رود.
مقدار انرژى کنجالهٔ سويا 2230 کيلو کالرى و پروتئين آن 44 درصد است. مقدار کلسيم و فسفر کنجالهٔ سويا 29 و 27 درصد است.
مصرف دانهٔ سوياى فرآورى نشده داراى محدوديت هايى در خوراک است. توجه داشته باشيد شکل کنجالهٔ سويا، با توجه به روش روغن کشى، به دو صورت پلت و پرک متفاوت است.
کنجالۀ آفتابگردان:
فرآوردهٔ باقيمانده از روغن کشى دانهٔ آفتاب گردان، کنجالهٔ آفتاب گردان است، که در تغذيهٔ طيور کاربرد دارد. اين کنجاله حاوى انرژى کمى است و کمبود اسيد آمينهٔ ليزين مهم ترين عامل محدود کننده در تغذيهٔ آن به شمار مى رود. کنجالهٔ آفتاب گردان به رنگ تيره است و در صورتى که به مقدار زياد از آن در جيره استفاده کنيد تغييرات بارزى در رنگ جيره ايجاد مى شود.
اين محصول از نظر اسيدهاى آمينه متيونين و سيستئين و فسفر غنى است. مقدار انرژى و پروتئين کنجالهٔ آفتاب گردان 1543 کيلو کالرى و 32 درصد است. مقدار کلسيم و فسفر قابل استفادهٔ آن 21 و 14 درصد است.
تنها محدوديت مصرف کنجالهٔ آفتاب گردان مليّن بودن آن هنگام مصرف بيش از اندازه است. همچنين هنگام ذخيرهٔ در انبار، به دليل داشتن روغن، کنجالهٔ آفتاب گردان اکسيده و فاسد خواهد شد.
کنجالۀ کلزا (کانولا):
کلزا از واريته هاى اصلى منداب مشتق شده است. کنجالهٔ کلزا داراى مقادير زيادى سيناپين است. هنگام استفاده از اين مادهٔ خوراکى در جيرهٔ مرغان تخم گذار با تخم قهوه اى، در آن ها (تخم مرغ ها) طعم ماهى و مزه هاى نامطلوب ديگر ايجاد مى شود. کنجالهٔ کلزا در مقايسه با کنجالهٔ سويا حاوى ليزين کمترى است، اما مقدار متيونين آن اندکى بالاتر است. انرژى اين کنجاله از کنجالهٔ سويا پايين تر و عامل محدود کننده در جيره طيور است.
استفادهٔ تا 8 درصد اين مادهٔ خوراکى در جيره، هيچ گونه اثر منفى در عملکرد مرغ هاى تخم گذار ندارد. مقدار انرژى قابل سوخت و ساز اين فرآورده 2000 کيلو کالرى و پروتئين آن 38 درصد است. مقدار کلسيم 68 درصد و فسفر آن 3 درصد است.
کنجالۀ تخمپنبه:
کنجالهٔ تخم پنبه فرآوردهٔ باقيمانده از روغن کشى تخم پنبه است. تخم پنبه داراى گوسيپول است که در گله هاى تخم گذار اهميت دارد، زيرا در سفيده و زردهٔ تخم مرغ ايجاد رنگ مى کند. به هنگام استفاده از کنجالهٔ تخم پنبه در جيره، تغيير رنگ زرده را به صورت لکه هاى سبز تا سياه، بسته به مدت زمان انباردارى آن، مشاهده خواهيد کرد.
هنگام استفاده از تخم پنبه در جيرهٔ طيور از سولفات آهن به نسبت ۱ به ۱ استفاده نماييد، زيرا ترکيبات آهن دار با گوسيپول تخم پنبه ترکيب مى شوند و آن را از دسترس سيستم گوارشى طيور خارج مى سازند. همچنين سمى بودن گوسيپول ميزان مصرف خم پنبه را در جوجهٔ گوشتى محدود مى سازد.
مقدار انرژى و پروتئين کنجالهٔ تخم پنبه 2300 کيلو کالرى و 40 درصداست. مقدار کلسيم و فسفر آن 15
و 22 درصد است.
کنجالۀ کنجد:
فرآورده باقيمانده از روغن کشى کنجد است. مقدار ليزين قابل استفادهٔ آن بسيار کم است اما مقدار اسيد آمينه متيونين آن زياد است. اين کنجاله داراى مقدار زيادى اسيد فيتيک است که به کلسيم متصل مى شود و آن را از سيستم گوارشى خارج مى سازد. همچنين افزودن کلسيم اضافى به جيره ضرورى است.
استفاده از سطوح بالاى آن در جيره، طيور را دچار اسهال مى کند. اين محصول، با توجه به داشتن روغن زياد، اگر به مدت طولانى انبار گردد فاسد مى شود.
مقدار انرژى قابل سوخت و ساز و پروتئين کنجالهٔ کنجد 2210 کيلو کالرى و 43 درصد است. مقدار کلسيم و فسفر قابل استفاده آن 2 و 34 درصد است
