آشنایی با صفحه نمايش ها در رایانه
صفحه نمايش رايانه در دستگاهي است براي نمايش داده هاي ورودي كاربر و يا هر داده اي كه درون حافظه هاي مختلف رايانه است. صفحه نمايش را براساس مشخصات فني به چندگروه تقسيم مي كنند.
نوع رنگيبراساس نوع سيگنال به دو نوع آنالوگ و ديجيتالتقسيم مي شود.
در سال 1970اولين صفحه نمايش ها براي رايانه هاي شخصي به بازار عرضه شدند كه تنها قادر به نمايش متن بودند و به همين دليل آنها را صفحه نمايش مبتني بر متن مي نامند. از سال 1981 تحولي در توليد صفحه نمايش ايجاد شد كه صفحه نمايش را قادر به نمايش چهار رنگ کرد. اين صفحه نمايش ها به CGAمعروف شدند. با پيشرفت تكنولوژي، در صفحه نمايش ها نیز به سرعت تغييراتي داده شد.
در سال 1984 صفحه نمايش هاي EGAبه بازار عرضه شد كه توانايي نمايش 16 رنگ را داشت.
در سال 1987 صفحه نمايش های VGAمعرفي شدند كه قادر به نمايش 256 رنگ بودند.
در سال 1990 تكنولوژي XGAعرضه شد كه با آرايۀ 65536 رنگ در نوع خود بي نظير بود.
امروزه صفحه نمايش ها قادرند 7/ 16 ميليون رنگ را نمايش دهند.
انواع صفحه نمايش ها
صفحه نمايش ها از نظر تكنولوژي نمايش به سه دسته تقسيممي شوند:
Cathode Ray Tube - CRTصفحه نمايش لامپ اشعۀ كاتدي
Liquid Crystal Display - LCD
Light Emitting diode - LED
صفحه نمايش هاي CRTاز ابتدا به صورت تك رنگ و بعدها به صورت رنگي به بازار عرضه شدند.
صفحه نمايش هاي CRT
صفحه نمايش هاي CRT داراي قسمت هاي اصلي زير هستند:
لامپ اشعۀ كاتدي:يك لامپ الكتروني است كه درون محفظۀ شيشه اي قرار دارد. سطح شيشۀ مقابل لامپ از طرف داخل به وسيلۀ فسفرهاي تك رنگ در صفحه نمايش هاي تك رنگ و يا سه نوع فسفر رنگي RGB در صفحه نمايش هاي رنگي پوشيده شده است.
منبعتغذيه:مداري كه ولتاژ ورودي برقشهر را به ولتاژهاي مورد نياز قسمت هاي مختلف صفحه نمايش تبديل مي كند.
مدارولتاژ بالابراي توليد حداقل 15 تا 30 هزار ولت كه براي روشن كردن لامپ کاتدی استفاده مي شود.
صفحه نمايش هاي LCD
اين صفحه نمايش ها داراي صفحات تخت بوده كه در آنها از لامپ هاي بزرگ كاتدي استفاده نمي شود. ضخامت صفحۀ اين صفحه نمايش چند سانتی متر است و از بارهاي الكتريكي براي تحريك كريستالمايع موجود در لايه هاي آن استفاده مي شود.
صفحه نمايش هاي LCDخود به دو دسته تقسيم مي شوند.
Passive Matrix - :اين صفحه نمايش بسيار ارزان است. كيفيت تصوير آن به دليل طراحي خاص آن، بسيار پايين است و براي خيلي از برنامه هاي كاربردي قابل استفاده است.
Active Matrix - :امروزه تمام LCDها از اين فناوري استفاده مي كنند که به نام TFT شناخته مي شوند. تصاوير اين دسته از صفحه نمايش ها واضح و روشن است و دقت آنها در بعضي از مدل های جديد به صفحه نمايش هاي CRTنيز مي رسد. در اين فناوري براي هر نقطه از صفحه نمايش كه به آن پيكسل گويند يك ترانزيستور منحصر به فرد قرار مي دهند. به همين دليل كيفيت تصاوير، وضوح و دقت آنها بالاتر است. اما هرگاه يكي از اين مجموعۀ ترانزيستورها بسوزد، آن نقطه روشن نخواهد شد. هر چه قدر صفحۀ صفحه نمايش بزرگ تر باشد، امكان سوختن ترانزيستورها بيشتر مي شود.
صفحه نمايش های LED
صفحه نمايش هاي LEDاز نظر فناوري، عضوي از خانوادۀ LCDهستند صفحه نمايش LEDهمان صفحه نمايش LCDاست و تفاوت اين دو صفحه نمايش تنها در فناوري نور زمينه است، كه بر كيفيت تصوير تأثير بسيار زيادي دارد. فناوري LEDاز ديودهاي انتشار دهندۀ نور Light Emitting Diodeبراي روشن كردن صفحۀ تصوير استفاده مي كند.
صفحه نمايش هاي LEDدر بيشتر ويژگي ها، همانند صفحه نمايش LCD هستند. تنوع LEDهاي توليد كنندۀ نور در فناوري LED گسترده است، آنها در ابتدا فقط مي توانستند سه نور آبي، سبز و قرمز را توليد كنند كه اين موضوع باعث كاربرد محدود آنها بود، اما پس از مدتي LED هایی با رنگ آبي وارد بازار شدند كه مي توانند نور سفيد با هاله اي از رنگ آبي توليد کنند
ويژگي هاي صفحه نمايش ها
در استفاده از صفحه نمايش ها براي ديدن تصاوير مطلوب و براي حفظ سلامتي كاربر و استفادۀ بهينه از انرژي الكتريكي بايد از ويژگي هايي به شرح زير اطلاعات كافي داشت.
فناوری نمايش LED ، LCD ،CRT - محدودۀ قابل نمايش - تفکيک پذيری - Dot Pitch- نرخ تازه سازي صفحه نمايش - عمق رنگ
محدودۀ قابل نمايش
اندازۀ هر صفحه نمايش با دو مشخصه بيان مي شود. اندازۀ صفحه و ضريب نسبت. ضريب نسبت در واقع همان نسبت پهنا به ارتفاع صفحه نمايش است كه اكثر صفحه نمايشها و تلوزيونها داراي نسبت 4 به 3 هستند و به اين صورت 4:3 نمايش داده مي شود. اندازۀ صفحۀ صفحه نمايش هم برحسب اينچ انداز ه گيري مي شود و برابر با قطر صفحه نمايش است.
اندازۀ صفحات صفحه نمايش در رايانه های کيفی Laptopبه طور معمول كوچك هستند و در دامنۀ 12 تا 15 اينچ قرار دارند.
تفكيك پذيری
هر صفحۀ صفحه نمايش به تعداد زيادي نقطۀ منحصر به فرد تقسيم مي شود كه به آن پيكسل Pixel گويند كه از كلمات Picture Elementگرفته شده است. حداكثر تعداد پيكسل قابل نمايش يكي از مشخصه هاي بسيار مهم در شفافيت تصوير خواهد بود.
به عنوان مثال، يك صفحه نمايش با تفكيك پذيری 1024×768 از يك صفحه نمايش با تفكيك پذيری 800×600 تصويري بهتر، روشن تر و شفاف تر نمايش می دهد. يعني هر چه صفحه نمايش بتواند تعداد پيكسل هاي بيشتري داشته باشد، بهتر است. اين تفكيك پذيری بالا براي نمايش تصوير بهتر، نيازمند داشتن كارت گرافيك مناسب و حافظۀ بيشتر است.
Dot pitch
فاصلۀ مركز به مركز از دو نقطۀ كنار هم و هم رنگ را Dot pitch گويند. هر چه قدر اين فاصله كمتر باشد، تصوير بهتر و شفاف تر خواهد بود.
نرخ يا سرعت تازه سازي
اين مشخصۀ صفحه نمايش هاي CRTاست و نشان دهندۀ تعداد دفعات ترسيم مجدد تصوير در هر ثانيه است. يعني در هر ثانيه چندين مرتبه تمام پيكسل ها از بالا به پايين صفحۀ صفحه نمايش بازخواني و بازنويسي مي شوند. تعداد اين بازخواني و بازنويسي بسيار اهميت دارد و هر قدر بيشتر باشد، تصور مناسب تر خواهد بود. در صورت پايين بودن سرعت تازه سازی، تصوير دچار لرزش شده و باعث آسيب ديدن چشم خواهد شد.
صفحه نمايش هاي امروزي داراي فركانس تازه سازي بالاي 85 هرتز هستند. يعني در هر ثانيه 85 بار تصوير را بازخواني و تازه سازی مي كنند. بايد توجه داشت كه فركانس تازه سازي صفحه نمايش براي نمايش تصوير مناسب كافي نيست و اين كار بايد به وسيلۀ كارت گرافيك نيز پشتيباني شود.
عمق رنگ
رنگ هايي كه به وسيلۀ يك صفحه نمايش قابل نمايش هستند از تركيب حالات كارت گرافيكي و قابليت رنگ در صفحه نمايش به دست مي آيد. مثلا كارت گرافيكي Super VGA قادر به نمايش بيش از 7/ 16 ميليون رنگ است. اين كارت براي تركيب و توليد رنگ ها از اعداد 24 بيتي براي هر پيكسل استفاده مي کند. در هر سيستم تعداد بيت هاي استفاده شده براي پردازش رنگ هر پيكسل را عمق آن رنگ گويند. در كارت Super VGA كه عمق رنگ 24 بيت است، براي هريك از رنگ هاي اصلي RGB از هشت بيت استفاده مي شود