بحرالفارسنام خلیج فارس است که اعراب‌از گذشته‌هاي دور آن را به این نام مي‌شناختند. خليج فارس، نام تاريخي آبهايي است كه از زمان باستان تا به حال به كار برده شده است. بنا بر مدارك متقن، خليج فارس از هزاران سال پيش نه توسط ايرانيان، بلكه توسط ملت هايى كه با ايرانيان مراوده داشته اند، از جمله يونانيان و روميان با عنوان دريای پارسی ناميده شده است. عربها نيز قرنها آن را «خليج فارس» يا «بحر فارس» ناميده اند. خليج فارس با همين نام طى هزاران سال گذشته شناخته شده و تمامى كشورها و اقوام مختلف از جمله اعراب از اين نام استفاده كرده اند.
به تحقيق تمام متون قديمى جغرافى جهان از نقشه هاى هكاتايوس و بطلميوس، تا آثار جغرافيدانان و جهانگردان مسيحى و مسلمانان شعبه اى بزرگ از اقيانوس هند را كه از جنوب ايران به موازات بحر احمر، تا قلب دنياى قديم پيش رفته است خليج فارس يا درياى فارس خوانده اند.
از سده هاى هفتم و هشتم ق.م تمام عالمان از جمله آناكسى ماندر، هكاتوس، هرودوت، اراتوستن، هيپارك، پومپونى مله، كراتس مالوس، استرابون، بطلميوس، مايكروپيوس، ايزيدورسويلى، محمدبن موسى الخوارزمى، ابوزيد بلخى، ابن سرابيون، ابن رسته، ابن فقيه، قدامه، ابن فضلان، ابن خردادبه، مسعودى، اصطخرى، ابن حوقل، مقدسى، ناصرخسرو، ادريسى، جيحانى، فرازى، بيرونى، ابن جبير، ياقوت، قزوينى، مستوفى، ابن بطوطه، حافظ ابرو، شرف الدين على يزدى، ابوالغازى و... درياى جنوبى ايران را تحت عناوين و اسامى: خليج فارس، خليج پارس، درياى فارس، بحرالفارس، بحر فارس، سينوس پرسيكوس ، ماره پرسيكوس ، گلف پرسيك ، پرژن گلف (گالف) ، پرزشير گلف، ياد كرده اند. پرسيس يا پرسيكوس ، ناميده اند.
خليج فارسشيار هلالي شكلي كه بيش از يك چهارم ذخاير فسيلي جهان را در خود دارد و از طريق درياي عمان به اقيانوس هند و آب‌هاي آزاد راه مي‌يابد طولي نزديك به 900 كيلومتر و پهنايي نزديك به 240 كيلومتر دارد. اين خليج در كشاله و چين‌خوردگي‌هاي پست و فرو افتاده جنوب زاگرس پديد آمده است.
خليج فارسبه عنوان شعبه اى بزرگ از اقيانوس هند كه بر سر راه كليه خطوط دريايى در مشرق عدن واقع شده است مانند دالانى است كه بين ۲۴ دقيقه ۳۰ درجه عرض شمالى و ۴۸ دقيقه ۵۰ درجه طول شرقى واقع شده، حدود آن از شمال و شمال خاورى، سواحل ايران، از خاور خليج عمان از جنوب و باختر شبه جزيره عربستان است. رودخانه هاى دجله و فرات، كارون و كرخه كه از جبال ارمنستان و تركيه سرچشمه گرفته اند، به انضمام رودخانه هاى جراحى، هنديان و رودهاى كوچك ديگر به اين دريا مى ريزند.
آبهای خليج فارس کم عمق و زير بستر آن دارای منابع نفت و گاز (هيدروکربن) فراوان است. اين عمق در دهانه خليج ۷۰ تا ۹۰ متر است و هر قدر به طرف بالاى خليج مي رود كمتر می شود و به مسافت ۹۰ كيلومترى تا دهانه شط به ۳۰ متر می رسد. عمق خليج فارس در بيشتر موارد از 50 متر تجاوز نمی کند و حداکثر عمق آن به حدود صد متر می رسد. اين امر به سادگی امکان حفاری و استخراج منابع آن را فراهم می سازد. در صيدگاه هاى مرواريد عمق خليج كمتر از ۳۶ متر است. مساحت خليج فارس ۹۷ هزار مايل مربع است و طول آن از سواحل عمان تا رأس دريا در حدود ۵۰ مايل و عرض آن كم وبيش بين ۲۹ تا ۱۸۰ مايل (تنگه هرمز) است.
خليج فارس به مثابه يك راه آبي و دريايي از آغاز تاريخ موقعيت برجسته سياسي داشته است و به نوعي خاستگاه تمدن‌هاي بزرگ خاور باستان با پيشينه‌اي چند هزار ساله است. از قرنها پيش عيلاميان از بندر بوشهر و جزيره خارك براي سكنا و كشتيراني و حكمفرمايي بر سواحل خليج فارس و بازرگاني با هند غربي و دره نيل استفاده مي‌كردند.
اكثر مورخان يونانى - از جمله هرودوت - معتقدند كه بابلى ها وسائل مورد نياز خود را كه از عربستان و هندوستان تهيه مى كردند از طريق خليج فارسحمل مى كردند. به لحاظ موقعيت سوق الجيشى نيز بابل در حوالى خليج فارس در كنار دجله و فرات قرار گرفته بود و سه درياى فارس، هند و اسود را به هم مرتبط مى ساخت. بزرگترين لشكركشى هاى سرداران بزرگ تاريخ در آن زمان به استعانت دريانوردان فنيقى امكان مى پذيرفته است. لشكركشى اسكندر به اين سوى جهان فصل تازه اى است. اسكندر در بازگشت از فتح هند به يك دسته از سربازان خود به سركردگى نئارخوس ماموريت داد كه در مصب رود سند به كشتى بنشيند و به كمك دريانوردان قبرسى، فنيقى و مصرى همراه خويش در ساحل عمان و خليج فارس تا آنجا كه مى تواند پيش براند.»
هرودوت و استرابون تاكيد مى كنند كه در اين نواحى مراكز مهم تجارتى وجود داشته است. هم اكنون نيز خليج فارس مهم ترين آبراه بين المللى جهان است كه بيش از ۵۰ درصد انرژى جهان در آن نهفته است. خليج فارس و كشورهاي ريز و درشت پيرامون آن (ايران، عراق، کويت، عربستان سعودی، بحرين، قطر، امارات متحده عربی و عمان ) نزديك به 10 درصد از گستره 44 ميليون كيلومتر مربع قاره آسيا را در برمي‌گيرند. خليج فارس در مقام محل و معبر مبادله كالا و تجارت ميان شرق و غرب؛ نه تنها از زمان هاى دور صحنه رقابت و كشمكش هاى ملل ذينفع و متجاوزان و استعمارگران بوده است بلكه هميشه و بيش از هر درياى ديگرى مورد توجه علماى معرفه الارض و باستان شناسان و مورخان و جغرافيانويسان قرار داشته است.
بيش تر كساني كه در مورد درياي پارس و درياي مكران مطلب نوشته اند از بيگانگان و به ويژه انگليسي ها بوده اند، زيرا به لحاظ موقعيت ويژه اي كه دراين منطقه داشته اند، كوشيده اند تا حقيقت نهفته بماند و نام هاي جعلي و ناقص جاي اسامي درست را بگيرد. اما منابعی از آن ها بجای مانده است که بر صراحت نام خليج فارس تکيه می کنند.در سال 1892، لرد كرزن، وزير خارجه انگلستان، در كتاب «ايران و قضيه ايران»، بارها به نام خليج فارساشاره كرده است.