تحقیق کاروفناوری - مطالب کمک درسی پودمان خوراک کاروفناوری هفتم
اوزون برون (دراکول) کوچکترین ماهی خاویار دریای خزر می باشد که در ایران به اشتباه کلیه ماهیان خاویاری را به نام وی «اوزون برون» می نامند .از نقطه نظر کیفی در رتبه آخر قرار دارد چرا که از خاویار ریزتر و ارزانتری بهره می برد . از نظر تکثیر مصنوعی با مشکلاتی مواجه است و تعداد آن نیز در شرایط طبیعی رو به کاهش می رود .در ترجمه نام وی بینی دراز است.در فاصله ۸تا۱۲ سالگی بالغ می شود. از قامتی معادل ۱ تا ۱.۵متر بهره می برد و وزنی سبکتر در قیاس با دیگر ماهیان این خانواده در دریای خزر دارد.
ماهیان خاویاریکه استروژن نامیده می شوند و از خانواده تاس ماهیان، از جمله گونه های آبزی کم نظیری هستند که از قدمتی چند صد میلیون ساله که به عصر ژوراسیک باز می گردد بر خوردارند و از این رو ماهیان خاویار را فسیل های زنده جهان می نامند که همراه با تکاملی فیلوژنی تا به امروز باز مانده اند . از منظر تعدد گونه ها به ۲۷ گونه و زیر گونه در جهان تقسیم می شوند که از این تعداد ۵ گونه که به ترتیب کیفیت عبارتند از «فیل ماهی» - «قره برون یا ماهی خاویاری ایران » - «ماهی خاویاری گلد(چالباش) یا روس» - «ماهی شیپ » - « ماهی ازون برون» نامیده می شوند، در دریای خزر زندگی می کنند، دریایی که خود به تنهایی ۹۳ درصد ذخایر ماهیان خاویاری جهان را در خود جای داده است.
اما ارزش ماهیان خاویاری نه به جهت استفاده از گوشت آنان که به واسطه تخم آنان که به خاویار یا مروارید سیاه مشهور است ،می باشد. خاویار خود به تنهایی به عنوان اشرافی ترین صبحانه جهان محسوب می گردد بسیاری آن را به شکل خام و یا همراه با تخم مرغ وآغشته به زرده آن میل می کنند و گروهی نیز به اندازه نوک قاشقی از آن را همراه با سبزیجات معطر یا قطعه کوچکی از نان و کره می خورند و بوی تند ماهی مانند آن و طعم شورش را بسیار دوست می دارند و آنرا بسیار پر کالری و انرژی زا می دانند و این چنین نیز هست . خاویار انواع گوناگونی دارد چون خاویار طلایی و سرخ و سیاه که البته در این میان خاویار سیاه از ازرشی قابل توجه بر خوردار است .
خاویار یک ماده غذایی پر انرزی است که طعم و بویی بسیار خوشایند دارد. به طور عمده پروتئین موجود در خاویار متشکل از اسیدهای آمینه آرزین،هیستامین،ایزولوسین،لیزین و میتونین است.
چربی موجود در خاویار نیز به دو دسته عمده تقسیم می شود که عبارتند از"25 درصد کلسترول"و"75 درصد لستین".مصرف خاویار از ابتلا به بیماری افسردگی و بیماری های قلبی عروقی پیشگیری می کند، چرا که در خاویار غلظت اسیدهای چرب از نوع امگا3 بسیار بالاست.
بعلاوه خاویار غنی از ترکیبی به نام "Ctacosand"است که نوعی الکل چرب با زنجیره بلند است و در بدن به اسیدهای چرب تبدیل می شود.این اسیدهای چرب به دست آمده در ینتز میلین ( پوشش سلول عصبی) نقش بسزایی ایفا می کند. به همین دلیل مصرف خاویار در سلامت سلول های عصبی بسیار مؤثر است.
در کشورهایی که ماهی و خاویار در عادات غذایی مردم جایگاه ویژه ای دارد، میزان ابتلا به افسردگی بسیار کمتر از دیگر کشورهاست.
وجود اسیدهای چرب "امگا3"درخاویار مانع از افزایش کلسترول خون و به دنبال آن باعث پیشگیری از ابتلا به بیماری های قلبی عروقی می شود. بعلاوه مصرف خاویار در پیشگیری از ابتلا به بیماری های آرتریت رومائید ( التهاب مفاصل)، بیماری های دستگاه گوارش و بعضی از انواع سرطان بسیار مؤثر است.
خاویار از نظر عنصر آهن نیز غنی است و به همین دلیل آن در افراد مبتلا به کم خونی ناشی از فقر آهن نیز توصیه می شود.
استحصال خاویار از یک ماهی به زمانی معادل ۱۲ تا ۱۵ و گاهی ۱۶ سال نیاز دارد . سابق بر این (در شیلات و نه در صید قاچاق) ماهیان خاویاری را با چکشی لاستیکی مدهوش می کردند تا از ضربات دم وی در امان باشند و سپس نسبت به تخلیه خاویار آن اقدام می کردند و گوشت آن را نیر راهی بازار می نمودند .اما امروزه با استفاده از روش سزارین تخمها را از شکم ماهی خارج می کنند و مقداری از آن را به واسطه باز آوری مجدد در شکم ماهی باقی می گذارند، سپس ماهی را به مدت ۳ ماه در استخرهای مخصوصی ،قرنطینه نگاه می دارند و پس از این مدت وی را نشانه گذاری کرده و به دریا باز می گردانند . تقریبا تا ۶ بار برای هر ماهی می توانند این کار را انجام دهند .
با توجه به سهم ۹۳ درصدي از ذخایر ماهیان خاویاری جهان كه در دریای خزر موجود است، مدیریت حفظ و تکثیر و رها سازی ماهیان خاویاری دریای خزر نیز با ایران است . ایران سالانه در حدود ۲۰ تا ۲۲ میلیون بچه ماهی خاویاری از گونه قره برون را در دریا رها می سازد و تنها کشوری است که مجازاتهایی سنگین را برای صید قاچاق این گونه وضع نموده است ، مانند جریمه نقدی . حبس . توقیف قایق و ابزار صید و .. خط قرمز انقراض اين گونه ماهيان، روز به روز بر ارزش خاویار و قیمت آن افزوده می شود ،گرچه بسیاری از کشورها نسبت به پرورش مصنوعی آن اقدام کرده اند اما کماکان، گونه های آزاد آن از ارزشی بسیار قابل توجه بر خوردارند .تجارت خاویار بسیار پر سود است اما با این همه صید قاچاق و آلوده کردن دریای خزر از جانب کشورهای حوزه دریا و بی توجهی به نشانه گذاری و سر پیچی از کنوانسیون سایتیس در کم شدن گونه های ماهیان خاویاری بسیار تاثیر گذار بوده است . با توجه به نقش ایران در باز پروری ماهیان خاویاری و مدیریت تکثیر و پرورش ،تنها کشوری است که می تواند به طور قانونی از این ذخایر بهره برداری نماید و رسما اجازه بهره برداری داشته باشد .
