مطالب کمکدرسی و آموزشی جهت تدریس پودمان هدایت تحصیلی کارو فناوری نهم
هدف راهنمایی تحصیلی و شغلی در مدارس:
روان شناس ساندرسون معتقد است از سن 10 سالگی علاقه به گفتگو و جستجو درباره رشته تحصیلی و شغلی آغاز می شود. پس شروع جستجوی تحصیلی شغلی از چهارم ابتدایی است.
اهداف راهنمایی تحصیلی شغلی در دوره ابتدایی:
1- آگاه نمودن دانش آموزان از ضرورت وجود تمام مشاغل شروع برای ادامه زندگی است .
2- علاقه به جستجو و سوال كردن درباره تحصیل و شغل
3- تحریك حس كنجكاوی دانش آموزان درباره تحصیل و شغل
4- گسترش دامنۀ اطلاعات دانش آموزان درباره رشته های تحصیلی و مشاغل
اهداف راهنمایی تحصیلی شغلی در دوره راهنمایی:
1- بر خودشناسی و شناخت رشته های تحصیلی ومشاغل تاكید شود.
2- با دنیای گسترده مشاغل به طور كامل تری آشنا شوند.
3- بین انتخاب رشته تحصیلی و مشاغل مورد علاقه دانش آموزان رابطه صحیح و منطقی به وجود آید.
4- طرح ریزي تحصیلی شغلی به طور جدی تری شروع شود.
اهداف راهنمایی تحصیلی شغلی در دوره متوسطه:
1- فراهم نمودن امكانات و موقعیتی كه دانش آموز با خودشناسی و شغل شناسی كامل تر و دقیق تر، طرح ریزی شغلی را پیگیری كند .
2- در این دوره باید اطلاعات دقیق تری از نتایج آزمون های تحصیلی شغلی اجرا شده، رشته های تحصیلی، مشاغل متعدد و فرصت های در دسترس، در اختیار دانش آموزان قرار گیرد .
3- دراین دوره به سن انتخاب رشته و شغل نزدیك تر می شوند .
عوامل مؤثر در طرح ریزی تحصیلی شغلی
1- توانایی ذهنی:
منظور از توانایی ذهنی همان هوش و عملكرد كلی فرد در زمینه مختلف می باشد.
2- استعداد:
توانایی فطری فرد است كه به امر یادگیری كمك می كند و آن را تسریع و تسهیل می كند، استعداد نوع و میزان یادگیری فرد را در زمینه های گوناگون در آینده پیش بینی می كند. استعداد به دو طبقه عام و خاص تقسیم می شود، استعداد كلامی و عددی به آزمون توانایی های ذهنی نیز معروفند كه می توان آنها را استعداد تحصیلی نیز نامید.
3- رغبت:
احساسي كه از توجه و علاقه زیاد نسبت به چیزی همراه باشد.رغبت ها به جای آنكه آموخته شوند كشف می شوند. و با افزایش سن رغبت فرم واقعی به خود می گیرد.
- رغبت بیان شده: در كودكان و نوجوانان تغییر می كند و اعتبار علمی ندارد.
- رغبت نمایان شده: منبع و منشاء تصمیم گیری است.
- رغبت آزمون شدن: حتما ابتدا باید اطلاعات تحصیلی شغلی در دسترس فرد باشد.
-رغبت فهرست شده: پاسخگویی فرد به جدولی از فهرست رشته های تحصیلی و مشاغل
4- شخصیت:
مجموعه ویژگی های بی همتا و ویژه فرد است كه مختص اوست و او را از دیگران جدا می كند.
5- توجه به واقعیت:
- نداشتن اطلاعات درباره رشته تحصیلی و شغل
- ندانستن ارزش های واقعی هر رشته تحصیلی و شغل
- تحمیل عقاید والدین و یا ایجاد رغبت های كاذب
- رغبت های بیان شده در سنین پایین
6 عوامل محیط:
نظیر فرهنگ خانواده، وضع جغرافیایی و طبقه اجتماعی
مجموعه اعتقادات، باورها، ارزش ها و خصوصیات منحصر به فرد كه افراد یك جامعه برای ادامه زندگی و مقابله با مشكلات و سازش با محیط و نیز برقراری روابط با یكدیگر به كار می گیرند.
مشكلات انتخاب رشته تحصیلی و شغلی
- نبود انتخاب
- انتخاب مشكوك
- انتخاب نادرست
سازش تحصیلی و شغلی:
یعنی كمك به دانش آموز كه رشته تحصیلی یا شغلی را انتخاب كند، برای آن آماده گردد و به طور موفقیت آمیزی به آن ادامه دهد.
نبود سازش تحصیلی شغلی:
باعث كارآیی پایین دانش آموز می شود و ترك از تحصیل یا شغل را به همراه خواهد داشت.
مراحل رشدی انتخاب شاخه، رشته و شغل
1- مرحلۀ رویایی یا خیالی ( قبل از سن یازده سالگی ): انتخاب بر اساس آرزوهای خویش
2- مرحلۀ آزمایش 11 تا 18 سالگی : خودکاوی در مورد رشته تحصیلی و مشاغلی که در آینده خواهد داشت.
مرحله آزمایشی به 4 دوره تقسیم می شود:
رغبت:از 11تا 12سالگی شروع می شود و شامل آرزو، امیال و رغبت بیان شده است.
صلاحیت:از 12 تا 14سالگی شروع می شود و توانایی یا ناتوانی خود را برای رشته یا شغل در نظر می گیرد.
ارزش:از 15تا 16سالگی شروع می شود كه با دیدگاه خدمت به جامعه همراه است .
انتقال:از 17تا 18سالگی شروع می شود و مبنای تصمیم گیری عینی و واقعی انتخاب رشته تحصیلی و شغلی می باشد.
چرا باید با رشته های تحصیلی و مشاغل هر رشته آشنا شد؟
دانش آموز عزیز:
آشنایی با رشته های تحصیلی و مشاغل مرتبط با آن به شما كمك می كند تا ضمن آگاهی از اهداف هر شاخه و رشته تحصیلی بتوانید ارزیابی دقیقی از رغبت هایتان در مراحل تصمیم گیری و انتخاب شاخه و رشته تحصیلی داشته باشید و بتوانید با انگیزه و رضایت درونی بیشتری به ادامه آن بپردازید.
چگونگی جمع آوری اطلاعات در زمینه كسب آگاهی تحصیلی شغلی
الف: خانواده ( پدر ، مادر و ...
ث: كتاب، مجله و بروشورهای شغلی
دانش آموزان عزیز، هم اکنون شما در حال تحصیل در پایه نهم هستید. آنچه تاکنون آموخته اید مربوط به دانش عمومی است، که برای هر یک از شما در حیطه های مختلف یادگیری لازم می باشد. اما اکنون نوبت آن است که بتوانید بر اساس آنچه که در مورد خود، نیاز های جامعه و محیط آموخته اید و یا آگاه شده اید به انتخاب صحیح و مناسب شاخه، گروه و رشتهٔ تحصیلی حرفه ای خود بپردازید.
منظور از آمادگی برای انتخاب این است که سرنوشت تحصیلی حرفه ای خود را براساس توانایی، رغبت، استعداد، شخصیت، ارزش ها و با توجه به نیاز های جامعه و امکانات مدرسه و منطقه مشخص کنید. برای این کار باید گام های زیر را بردارید.
گام اول شناخت خود:منظور از شناخت خود این است که شما بتوانید با شناخت از توانمندی ها، ارزش ها، رغبت ها، استعداد و شخصیت خود به رشته تحصیلی حرفه ای متناسبی وارد شوید که بیشترین رضایت مندی را برای شما در پی داشته باشد.
گام دوم شناخت نیاز های جامعه:منظور از شناخت نیاز های جامعه، آشنایی با جهت گیری و نیاز های رشته های تحصیلی حرفه ای کشور، استان و منطقه با شناخت مشاغل موجود در جامعه است.
گام سوم شناخت محیط:منظور از شناخت محیط عبارت است از شناخت رشته های تحصیلی حرفه ایِ موجود در استان، منطقه و امکانات درون مدرسه ای و برون مدرسه ای است. این شناخت باعث کسب تجربه های بیشتر برای انتخاب مطلوب و مناسب است.
بنابراین شما باید برای انتخاب صحیح و مناسب رشتهٔ تحصیلی حرفه ای خود با مفاهیم فوق آشنا شده و با کمک مشاور مدرسه و یا دبیران خود به تعمیق دانسته های خود اقدام نمایید، تا در انجام پروژهٔ انتخاب رشته تحصیلی حرفه ای موفق شوید.
انشاء الله
