آشنایی با وسایل و ابزار آجرچینی پودمان عمران کاروفناوری پایه نهم

مطالب کمک درسی جهت تدریس پودمان عمران کاروفناوری پایه نهم

آشنایی با وسایل و ابزار آجرچینی

جهت انجام هر کاری به ابزار و وسایلی که مربوط به همان کار است نیاز می باشد.  در متون زیر با چند نمونه از وسایل و ابزار آجرچینی آشنا می شوید.

ماله بنایی

این ابزار از ورق فنر تخت با کلاف پشت برای نگه داری دسته در شکل های مختلفی ساخته می شود و برای ساخت دسته ی آن از چوب و پلاستیک استفاده می شود. از این وسیله برای پهن کردن ملات، اندود کاری گچ و خاک، اندود ماسه سیمان - اندود کاهگل ،گچ کاری و موارد دیگر استفاده می شود.

تیشه

وسیله ای است برای شکستن یا ضربه زدن یا تنظیم آجر روی ملات، استقرار موزاییک و بعضی کنده کاری ها که در بنایی استفاده می شود.

تیشه از دو قسمت تشکیل شده است:

قسمت اول:

دسته ی چوبی تیشه به طول 30سانتی متر و قطر 3سانتی متر که به صورت گرد و استوانه ای طراحی شده است.

قسمت دوم:

قسمت فلزی تیشه که از فولاد ساخته شده و دارای دو قسمت لبه ی تیز و چکش است. وزن تیشه بین 450 گرم تا 900 گرم است. در تمیزی تیشه باید دقت کرد و پس از کار آن را تمیز کرده و در جعبه ابزار قرار داده شود.

کمچه

وسیله ای است که برای پهن و یکنواخت کردن ملات بر روی دیوار یا کارهای دیگر بنایی مانند سیمان کاری استفاده می شود.  کمچه به شکل های مختلفی ساخته می شود و دارای صفحه فولادی از فنر به شکل مثلث و سه گوش یا ذوزنقه و یک دسته ی چوبی یا پلاستیکی که به وسیله ی میله ای به صفحه متصل است. می باشد

دسته ی کمچه به شکل ساده یا خمیده برای راحتی کار ساخته می شود تا بتوان با آن روی ملات به طور فنری و انعطاف زیاد کار کرد. نوک صفحه فلزی در شکل های گرد، تخت و تیز ساخته می شود.

کمچه ی سیمان کاری دارای نوکی تیز است. همچنین کمچه های کوچکی با عرض کم تر ساخته می شود که برای بعضی کارهای ساختمانی مانند بندکشی، ماهیچه کشی مورد استفاده قرار می گیرد.

شمشه ملات

شمشه ملات وسیله ای است چوبی یا فلزی، که با آن مقدار ملات روی هر رج تنظیم می شود و بند کشی کار را میزان می کند. طول آن حداکثر یک متر و حداقل 60سانتی متر است. مقطع شمشه ملات به شکل L است که یک لبه ی آن، ضخامت و عمق ملات را از لبه ی کار مشخص می کند.

نکته:در نگه داری شمشه ملات باید دقت کرد و همیشهآن را با روغن نفتی چرب کرد تا تاب بر ندارد. هیچ گاه آن را زمین نیندازید چون لبه های آن ازبین می رود.

آشنایی با وسایل کنترل در آجرچینی

جهت آجرچینی استاندارد به وسایلی نیاز است که بتوان آن را به نحو احسن اجرا نمود.

وسایل کنترل در آجرچینی عبارت است از: تراز - شاقول - گونیا - ریسمان کار- شمشه ی بلند

کاربرد تراز در آجرچینی

ترازهای دستی یا حباب دار

این گونه ترازها در طول های مختلفی از حدود 225 میلی متر تا 50 سانتی متر عرضه می شود. از طول های کوتاه تر برای تنظیم کارهای کوچک یا آجرهای منفرد استفاده می شود در حالی که از ترازهای بلندتر برای شاقول کردن عمودی زوایای کار و تراز کردن ردیف های افقی آجرچینی استفاده می شود.

ترازها با لوله های حباب دار ثابت یا قابل تنظیم عرضه می شوند، که نوع دوم بر نوع اول ترجیح دارد، زیرا در صورت به هم خوردن تراز می توان به سادگی لوله حباب دار را مجددا تنظیم کرد.

شاقول

شاقول از ابزاری است که امتداد قائم را کنترل می کند. شاقول از قسمت های مختلفی تشکیل شده است. وزنه شاقول فلزی است به شکل مخروط یا استوانه که انتهای آن به شکل مخروط ساخته شده است در مرکز قاعده ی مخروط پیچ و مهره ای تعبیه شده که مرکز آن سوراخ بوده، ریسمان شاقول از این سوراخ عبور داده شده است. بر روی شاقول یک صفحه ی فلزی مربع شکل به ضخامت تقریبی 2 تا 3 میلی متر قرار دارد هر ضلع این مربع با قطر دایره ی قاعده مخروط مساوی است این صفحه ممکن است دایره ای شکل بوده و شعاع دایره با شعاع قاعده ی مخروط مساوی باشد. در مرکز این صفحه سوراخی وجود دارد که ریسمان شاقول از آن عبور داده شده است. در اصطلاح بنایی به این صفحه ترکی می گویند

گونیا بنایی

گونیا وسیله ای است که از دو ضلع عمود بر هم از پروفیل یا تسمه و یا چوب درست شده است. از گونیا برای کنترل قائمه بودن دو امتداد عمود برهم استفاده می شود. دو ضلع گونیا شده در حقیقت نسبت به یکدیگر زاویه 90 درجه تشکیل می دهند.

اکثر اتاق هایی که در آن زندگی می کنیم راهرویی که در آن راه می رویم، حیاطی که در آن قدم می زنیم، خشتی که قالب گیری می شود و سپس به آجر تبدیل می گردد و برخی مصالح ساختمانی همه دارای زاویه ای برابر 90درجه یک قائمه یعنی گونیا هستند پس در ساختمان، از گونیا فراوان استفاده می شود.

ریسمان کار

ریسمان کار مجموعه ای از یک قرقره نخ و میله فلزی است، که از داخل استوانه ای فلزی عبور داده شده و دو سر میله فلزی به دو صفحه پولک مانند دایره شکل به قطر 2 تا 3 سانتی متر و ضخامت تقریبی 2 میلی متر اتصال داده شده است

هنگامی که دو سر میله ی فلزی یعنی دو سر قرقره ی ریسمان کار را با انگشتان نگه داریم استوانه در وسط آن به راحتی دور میله فلزی می چرخد. بنابراین ریسمان کار را دور استوانه می پیچند تا زمانی که بخواهند از ریسمان استفاده کنند دو سر قرقره ی ریسمان کار را نگه داشته، ریسمان به راحتی باز می شود.

نخ و ریسمان کار معمولا از نخ پرک و گاهی از ریسمان های نایلونی است. نخ پرک را به موم آغشته می کنند تا محکم شده، دیرتر پاره شود.

شمشه های بلند

شمشه های بلند را از جنس چوب و فلز می سازند.

شمشه های چوبی

این نوع شمشه از چوب ساخته شده و در اندازه های مختلف از نظر مقطع و طول تهیه و استفاده می شود. حداقل طول شمشه هفتاد سانتی متر با ابعاد مقطع 3در 3و حداکثر 3 متر و به ابعاد مقطع 5 در 5 سانتی متر است.

شمشه حتما باید دارای ضخامت یکسان باشد

شمشه های آهنی

شمشه های آهنی از پروفیل های سبک ( قوطی فلزی توخالی ) ساخته شده و از استحکام بسیاری برخوردار است. از لحاظ طولی مانند شمشه چوبی است و معمولا برای ساخت آن می توان از انواع پروفیل ها استفاده کرد،اما بهترین نوع آن قوطی 4 در 4 سانتی متر است.

در حال حاضر بهترین نوع شمشه پروفیل های آلومینیومی سبک است که بیشتر استادکاران از آن  استفاده می کنند.

نکات ایمنی در حفاظت از ابزار

• ابزارها را همیشه در پایان کار تمیز کنید و در جای خود قرار دهید.

• برای نگه داری تراز، یک جعبه مخصوص از پلاستیک یا آهن سفید بسازید و تراز را داخل آن بگذارید تا از ضربات احتمالی محفوظ بماند.

• ماله ی بنایی را پس از اتمام کار تمیز و خشک کنید و دسته ی آن را با روغن چرب کنید تا از ترک خوردن محفوظ بماند.

• در موقع شروع کار دسته ی تیشه را در آب بزنید تا در جای خود حرکت نکند و پس از اتمام کار آن را تمیز کنید و در جای خود قرار دهید.

• متر بنایی را که از چوب یا فلز ساخته اند، حتما باید در جلدهای مخصوصی نگه داری شود تا از خطر محفوظ بماند

• شمشه را بعد از کار باید تمیز و در مکان های خشک و دور از رطوبت نگه داری شود.

ریسمان کار باید عاری از گره باشد و آن را از انواع ضربه ها دور نگه داشت

• ابزارها را قبل از به کار بردن امتحان کنید تا در موقع کار دچار حادثه یا زحمتی نشوید.

• سعی کنید در کیف کار ابزارهای سنگین را یک طرف و ابزارهای ظریف را در طرف دیگر قرار دهید.

• هر ابزار به منظور کاری ساخته شده بنابراین از آن در همان کار استفاده شود تا از خطر فرسودگی محفوظ بماند.

• همیشه سعی کنید لبه ی تیز بیل یا ابزارهای دیگر با سنگ تماس نداشته باشد.

• در پایان کار بیل و سطل و اشیای آهنی را تمیز کنید و سپس آن ها را خشک کرده در جای خود بگذارید.

• مواظب باشید هنگام کار لبه ی بیل به تور سرند و غربال و الک برخورد نکند و آن ها را پاره یا فرسوده ننماید

• ابزارها را بعد از کار در جای مرطوب نگذارید تا از زنگ زدن محفوظ بماند.