آشنایی با روش های تدریس روش همیاری

آشنایی با روش های تدریس

روش همیاری

در این روش کلیه هنرجویان به جای معلم در تدریس درس شرکت دارند. ویژگی اصلی این روش مشارکت هنرجویان در انتقال مفاهیم و مطالب درسی به سایر هنرجویان می باشد. در یادگیری از طریق همیاری تفاوت افراد گروه باعث کارآمد شدن یادگیری می شود. یکی از هدف های یادگیری از طریق این روش این است که هنرجویان یاد بگیرند با هر کسی کار کنند و از این طریق موجب بالا رفتن پیشرفت تحصیلی فراگیران، ایجاد ارتباط مثبت و انتقال تجاربی به آنها می شود که برای توسعۀ اجتماعی، روانی و شناختی سالم به آن نیاز دارند.

روش یادگیری از طریق مشارکتی با روش همیاری کاملاً متفاوت است. ترغیب هنرجویان به فعالیت در گروه های کوچک به منظور کمک به یکدیگر در یادگیری مطالب درسی فصل مشترک تمامی این روش هاست.

برای اینکه گروه های همیار موفق شوند معلم سه چیز را باید رعایت کند :

- رفتار همه هنرجویان را زیر نظر داشته باشد،

- نتایج حاصل از مهارت های اجتماعی ای را که هنرجویان به کار می برند به آنان بگوید

- در مواقع مناسب برای آموزش مهارت های ضروری در کار گروه ها مداخله کند.

بعضی از روش های همیاری را چنین می توان بیان کرد :

1 - گروه های پیشرفت تیمی هنرجویان: در این روش هنرجویان به گروه های یادگیری 4 نفره تقسیم می شوند. هنرجویان از حیث سطح کارایی، جنس و نژاد به شیوه ای همگن مختلط می شوند. پس از ارائۀ درس توسط معلم به منظور حصول اطمینان از یادگیری تک تک اعضا، هنرجویان به فعالیت های درون گروهی می پردازند. در پایان تمامی هنرجویان باید در آزمون های انفرادی شرکت نمایند که نمی توانند در آنها به یکدیگر کمک نمایند. نمرات هنرجویان با میانگین نمرات قبلی آنها مقایسه می شود تا عملکرد و میزان پیشرفت آنان تعیین گردد. این روش در تدریس موضوعاتی نظیر ریاضیات، زبان و علوم اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرد.

2 - رقابت و مسابقه تیمی:روش تدریس معلم و کار گروهی در این روش، کاملاً مشابه روش قبلی است با این تفاوت که هنرجویان به جای شرکت در آزمون در مسابقات شرکت می کنند.

3 - یادگیری انفرادی با یاری گرفتن از تیم:در این روش نیز تیم های چهار نفره از دانش آموزانی که در سطح کارایی متفاوت هستند تشکیل می شوند و به تیم هایی که عملکرد مطلوب داشته اند گواهینامه اعطا می شود و در این روش یادگیری مشارکتی با آموزش فردی در می آمیزد.

4 - تقسیم موضوع به بخش های مختلف:هنرجویان برای کار روی موضوع درس که به بخش های مختلف تقسیم شده است تیم های شش نفره تشکیل می دهند. برای مثال زندگی نامه را می توان به بخش های گوناگونی از قبیل سال های نخستین زندگی، نخستین موفقیت ها، مسائل باقیماندۀ سال های عمر و نقش آن در تاریخ تقسیم کرد. انگیزۀ توجه به مطالب و کار همۀ تیم ها در سایرین تقویت می شود.
5 - پژوهش گروهی:در حقیقت یک طرح عمومی، ادارۀ کلاس است که طبق آن، هنرجویان در گروه های کوچک در برنامه ریزی مشارکتی فعالیت می کنند. با انتخاب عنوان مطالب مورد مطالعه، هر گروه آن را به بخش های کوچک تر تقسیم می کند و هر بخش را یکی از اعضا مطالعه می کند و در آخرین مرحله هر یک از گروه ها مجموعه آموخته ها و یافته های خودرا به صورت یک کار گروهی به بقیه کلاس ارائه می دهد.

6 - طرح کارایی تیمی:در این روش هر یک از اعضای تیم، دانش خود را قبل از بحث تیمی ارزیابی می کند. بعد از یک مرور اولیه هر فراگیر به یک سری سؤال که قرار است آموخته شود پاسخ می دهد. سپس اعضای تیم در مورد هر یک از پاسخ ها با یکدیگر بحث می کنند تا به توافق برسند. از آنجایی که اعضای تیم باید در مورد بهترین پاسخ به توافق برسند، شرکت کنندگان این فرصت را پیدا می کنند تا اطلاعات رد و بدل کنند و دلایلشان را توضیح دهند و دلایل و شواهد را با دیگر دلایل اعضا ارزیابی می نمایند. در این روش کلید پاسخ ها باید دلیل درست و نادرست بودن هر جواب را توضیح دهند تا اعضای تیم بتوانند درک عمیقی از بهترین پاسخ به دست آورند. در این طرح در فراگیران ایجاد انگیزه می شود. کنجکاوی ذاتی فراگیر در این است که چرا دیگران به این صورت فکر می کنند و فراگیر را مشتاق می سازد تا دیگر اعضای تیم را علاقه مند نموده و یا حتی تحت تأثیر قرار دهد.

7 - روش گردش علمی:این روش گاهی برای مطالعۀ جامعه است که با توجه به هدف های معیّن آموزشی از طرف هنرآموز و شاگرد طراحی و تنظیم می شود. اولین مسئله در استفاده از این روش میزان ارزش، ظرفیت و کیفیت گردش علمی است. این روش می تواند در محدودۀ زمانی از یک ساعت تا یک ماه اجرا شود. اگر انتظار داشته باشیم که از این روش نتایج خوبی حاصل شود، باید قبل از اجرا به طراحی بپردازیم تا در کسب هدف های آموزشی به اطمینان بیشتری برسیم.

کمبود و نارسایی:این روش برای همۀ دروس، قابلیت اجرایی ندارد. همچنین از نظر رفت و آمد، بیمه و تغذیه، هزینه های مالی زیادی دربردارد که جز در شرایطی مقرون به صرفه نیست.

8 - روش واحد طرح پروژه :مفهوم کلمۀ پروژه طرح تا سال 1900 م. در نزد عموم عبارت از یک مسئلۀ وسیع و مهم بود که صرفاً جنبۀ عملی داشت. ولی بعدها به موضوع هدف و الهامات هنرجویان، بیش از جنبۀ عملی آن، تأکید شد. این روش در موقعیت های طبیعی ارزش تربیتی دارد و جنبۀ تجربی آن زیاد است، زیرا مهارت های مورد نظر را به نحو شایسته ای تقویت می کند. اين روش در كسب مهارت های اساسی زندگی فراگيران نقش اساسی دارد. در جوامع پيشرفته یکی از اهداف برنامه های تعليم و تربيت تكوين شخصيت افراد برای كسب مهارت های اساسی زندگی است. در اين زمينهارتقای قدرت مديريت، برنامه ريزی و كنترل از محورهای مهم به حساب می آيد و در جهت نيل به اين اهداف انتخاب روش های فعال تدريس زمينه های مناسب را فراهم خواهد آورد.

در روش پروژه فراگيران مقدمات لازم را فراهم می آورند، برای انجام دادن پروژه برنامه ريزی می كنند، برای اجرای صحيح آن به سازماندهی می پردازند و طبق اهداف و برنامۀ زمانی موضوع واگذار شده را شروع می كنند و به اتمام می رسانند. نکته مهم در این روش، مورد استفاده قرارگرفتن آن در موقعیت های خارج ازکلاس، یعنی در فضای زندگی واقعی ست.

ويژگي های روش پروژه

1 -روش پروژه مانند واحد كار هنرجویان است ولی در پروژۀ اول، ارتباط آن با عواملی كه بايد مورد مطالعه قرار گيرد معين می شود.

2 -مرحله به مرحله بودن كار موجب كنترل نظم مرحله ای می شود.

3 -يادگيری بسيار عميق است و پيشرفت هنرجویان بسيار زياد و كاملاً محسوس است.

4 -هنرجویان اعتماد به نفس پيدا مي كنند و بين آنها و معلم رابطۀ صحيح آموزشی برقرار می شود.

5 -رفتارهای اجتماعی مانند انضباط دركارها ،احساس مسؤليت ،تعاون ،همكاری ،فعاليت ،صبر و تحمل عقاید مخالف در هنرجویان تقويت می شود.

6 -مهارت های تحقيق و پژوهش را می آموزند.

7 -توانايی های گوناگون در هنرجویان بروز می کند.

8 -فعاليت آموزشی با ميل و رغبت انجام می شود و تحميلی نيست.

9 -بسياری از دشواری های تربيتي به دليل فعال بودن در ضمن اجرای اين روش از بين می رود.

مراحل این پروژه عبارت است از:

1 - تعیین موضوع و هدف:موضوع و هدف باید با استفاده از اصول روان شناسی و علاقه مندی دانش آموزان تعیین شود.

2 - ارائۀ طرح:با بحث و گفت وگو طرح مشخص شود، سپس به هنرجویان فرصت طراحی داده شود.

3-اجرا: نقش معلم تهیه کردن وسایل لازم و مورد نیاز است و هنرجویان، با توجه به علاقه مندی و توانایی، فعّالیتی را برعهده می گیرند تا آن را در زمان تعیین شده ارائه دهند.

4 - قضاوت و ارزشیابی:ارزشیابی صحیح و انتقادات سازنده در اصلاح و تکمیل پروژه تأثیر بسزایی دارد.

کمبود و نارسایی:به هنرآموزان باتجربه و مسلّط در کارهای پروژه نیاز دارد و زمان گیر است.

نقاط قوت:روحیۀ مسئولیت پذیری را در هنرجویان می پروراند و جنبۀ عملی و اجرایی را محور فعّالیت هایشان قرار می دهد، انگیزۀ درونی آنان را تقویت می کند و اعتماد به نفس را در آنان افزایش می دهد.