مهم ترين اجزای ضروری برای سيم کشی مدار برق ساختمان

مطالب کمک آموزش جهت تدریس پودمان برق درس کاروفناوری

کاروفناوری نهم

مهم ترين اجزای ضروری برای سيم کشی مدار برق ساختمان

سيم ها و انواع آنها

ساختمان سيم ها

سيم ها از دو قسمت هادی و عايق تشکيل شده اند. هادی سيم ها عموماً مسی يا آلومينيومی هستند. ولی از مس، به دليل داشتن حجم کم و هدايت بهتر (نسبت به ديگر فلزات) بيشتر استفاده می شود. عايق سيم ها از موادی پلاستيکی هستند که آن را به صورت لايه ای روی هادی روکش می کنند.

هادی های مورد استفاده در سيم کشی

چون در مدارهای الکتريکی از انواع مختلف هادی ها استفاده می شود لازم است که اشکال و مشخصات الکتريکی متداول ترين آنها را بشناسيد برای مقايسهٔ مقدار مقاومت و اندازهٔ فيزيکی يک هادی با هادی ديگر بايد واحد استانداردی در دست باشد. برای اندازه گيری قطر يک سيم، ميلی متر وبرای طول آن واحد متر، در نظر گرفته شده است. استاندارد سطح مقطع سيم ها به ميلی مترمربع است و از آن برای شماره گذاری سيم های روکش دار استفاده می شود. مثلاً سيم شمارهٔ يک و نيم به معنی آن است که سطح مقطع سيم 1/5 ميلی مترمربع است.

انواع سيم ها

معمولاً جنس، عايق و نوع کاربرد سيم ها با حروف مشخص و استانداردی روی روکش خارجی آنها نوشته می شوند. به طوری که طبق استاندارد هر حرف معنی خاص خود را دارد. هر يک از حروف مفهوم به خصوصی دارد. مثلاً  N علامت سيم مسی است Y به معنی روکش پلاستيک (P.V.C)است.

کابل کواکسيال

مورد مصرف:برای سيم های آنتن تلويزيون و رابط دستگاه های صوتی و تصويری.

کليدها

برای متوقف کردن جريان، بايد حداقل يکی از سيم های حامل جريان الکتريکی قطع شود. يعنی مدار الکتريکی باز شود. برای به کار انداختن مجدد دستگاه بايد مسير قطع شده به حالت اول برگردد، يعنی مدار بسته شود. وسيله ای که عمل قطع و وصل را در مدار انجام می دهد کليد نام دارد. کليدها متناسب با نوع عملکرد در مدار به انواع مختلف تقسيم بندی می شوند.

کليد يک پل

اين کليد دارای يک پل، به عبارت ديگر يک دگمه برای قطع و وصل مسير عبور جريان است. دگمهٔ قطع و وصل ممکن است به صورت فشاری، بالا و پايين يا چرخشی باشد. محفظه و ساير قسمت های عايق اين کليد از جنس پلاستيک است. کليد يک پل در دو نوع توکار و روکار ساخته می شود.

شمای حقيقی و فنی اين کليد در شکل زیر نشان داده شده است.

کليد دو پل

اين کليد از دو کليد يک پل تشکيل شده است، که در مجاورت هم قرار گرفته و در يک محفظهٔ پلاستيکی گذاشته شده اند. با کليد دو پل می توان دو دسته لامپ را به دلخواه روشن و خاموش کرد.

شمای حقيقی و فنی اين کليد در شکل زیر نشان داده شده است.

کليد تبديل (تعويض)

اين کليد دارای دو مسير جريان است که با تغيير وضعيت اين کليد می توانيم اين دو مسير را برای عبور جريان انتخاب کنيم. معمولاً از کليد تبديل در راهروها و سالن ها که دارای درب های ورودی و خروجی هستند استفاده می شود تا بتوان از دو نقطهٔ ورودی و خروجی، روشنايی را کنترل کرد.

شمای حقيقی و فنی اين کليد در شکل های زیر نشان داده شده است.

پریز برق

هرگاه بخواهيم انرژی الکتريکی ر ا مستقيماً مورد استفاده قرار دهيم، نياز به وسيله ای داريم که بتوانيم انرژی الکتريکی موجود در خانه، مغازه، کارگاه يا کارخانه را به دستگاه مورد نظر (مانند يخچال، بخاری و…) برسانيم. اين اتصال توسط جزئی از مدار به نام پريز انجام می شود. پريزها به دو دسته توکار و روکار، تقسيم می شوند. پريزهای برق با اتصال زمين دارای سه پيچ هستند که يکی از آنها مربوط به اتصال سيم زمين می باشد.

شمای حقيقی و فنی پریز در شکل های زیر نشان داده شده است.

پريز تلفن

برای تلفن پريزهای مخصوصی ساخته شده است که علائم مربوط به دستگاه روی آن ترسيم يا نوشته شده است؛ مثلاً علامت گوشی تلفن روی پريز تلفن نوشته می شود. از انواع ديگر پريز ،می توان از پريز آنتن هم نام برد

جعبه تقسيم

در سيم کشی اغلب لازم است که از سيم ها انشعاب گرفته شود. به همين دليل در مسير سيم ها جعبه ای به نام جعبهٔ تقسيم قرار داده می شود. جعبه تقسيم در دو نوع روکار و توکار ساخته می شود. جعبهٔ تقسيم در شکل زیر نشان داده شده است.

لامپ ها

لامپ وسيله ای است که انرژی الکتريکی را به انرژی نورانی تبديل می کند و برای روشنايی استفاده می شود. امروزه لامپ های روشنايی در انواع مختلف ساخته شده اند. تصاویر چند لامپ متداول را در قسمت زیر مشاهده می کنید.

رلۀ زمانی

رله های زمانی در انواع مختلف و با ساختمان های گوناگونی ساخته می شوند. برای اين که تعدادی لامپ را از چند نقطه روشن و خاموش کنند (مثلاً راهروهای طويل و دارای خروجی های متعدد و يا در راه پلهٔ ساختمان ها) از نوعی رلهٔ زمانی استفاده می شود که به آن رلهٔ راه پله می گويند. در مدار روشنايی راه پله با رلهٔ زمانی، با فشار به يک شستی که به جای کليد به کار گرفته شده است، رله شروع به کار می کند و لامپ های راه پله روشن می شوند و پس از گذشت زمان معينی که از قبل تنظيم شده است، خاموش می شوند.

بر روی رله های راه پله معمولاً دکمه ای وجود داردکه سه حالت خاموش، روشن دائم و روشن زمان دار توسط آن انتخاب می شود. معمولاً زمان تنظيمی بر روی رله به گونه ای است که فرد پس از ورود به راه پله بتواند با روشنايی لامپ ها به آخرين واحد آپارتمان برسد. محل مناسب برای نصب اين رله در ورودی ساختمان کنار کنتور برق است.

ديمر

ديمر وسيله ای است که توسط آن می توان ولتاژ را تغيير داد و شدت نور لامپ را کم يا زياد کرد. ديمر ولتاژ ورودی مصرف کننده را کنترل می کند. ديمر از نظر ظاهری شبيه به يک کليد معمولی است.ديمر معمولاًبرای کاهش يا افزايش نور لامپ های لوستر در سالن های پذيرايی و لامپ اتاق خواب مورد استفاده قرار می گيرد. دقت داشته باشيد که از ديمر برای کنترل روشنايی لامپ های کم مصرف نمی توان استفاده کرد.