روش هاي كوددهي به گیاهان مطالب کمک درسی پودمان ۹ پرورش و نگه داری گیاهان

مطالب کمک درسی پودمان ۹ پرورش و نگه داری گیاهان

روش هاي كود دهي به گیاهان

الف :  اضافه كردن كود به خاک:

كودهاي حیواني

کودهاي حیواني در مزرعه به شکل یکنواخت پخش و سپس با خاک مخلوط مي شوند. براي این عمل از دستگاه کود پاش دامي استفاده مي شود. مقدار و عمق مورد مصرف کودحیواني بستگي به نوع خاک، مقدار ماده آلي خاک، نوع کود، نوع گیاه و شرایط اقلیمي دارد. به طور مثال در خاک شني کود در عمق بیشتر به خاک داده مي شود و براي خاک هایي که از لحاظ ماده آلي فقیر هستند باید میزان کود حیوانی زیادتر مصرف شود. از طرفي خاک هایي که داراي بافت سبک هستند نسبت به خاک هاي سنگین، نیاز به مصرف کود حیواني بیشتري دارند.

شرایط مصرف كودهای شیمیایي

چون خاک، نگهدارندۀ ریشۀ گیاه است و رساندن عناصر غذایي به گیاه نیز از طریق مواد موجود درخاک به گیاه مي رسد، بنابراین کود دادن از راه خاک کمک به جذب عناصر و رشد بهتر گیاه مي شود.

کود دادن از راه خاک به چند روش انجام می شود که عبارت اند از:

1- پاشش روی سطح خاک:در این روش کود، با دست یا کودپاش، روی سطح خاک پاشیده می شود و از متداول ترین راه های استفادۀ گیاهان از کودهاي شیمیایي است. کلیۀ کودهای نیتروژن دار (اوره، سولفات آمونیم، نیترات آمونیم) با این روش به گیاه رسانده مي شود. کودهای پتاسیم دار نیز از این راه مصرف می شوند.

2- روش نواري:دراین روش در نزدیکي بوته کانالي به صورت یک نوار ایجاد نموده وسپس کود را درون آن ریخته، بعد آ ن را با خاک مي پوشانند.

3- چالکود:در این روش چاله اي در پاي (کنار) بوته ایجاد مي کنند. هدف این است که اولاً کود به آسانی در دسترس ریشۀ گیاه قرارگیرد و کودهایی که قدرت تحرک کمتر دارند در خاک حبس نشوند؛ ثانیاً به دلایل اقتصادی چون اصلاح تمام سطح مزرعه هزینه زیادي دارد و یا امکان پخش کود در تمام سطح مزرعه وجود ندارد، ترجیح داده می شود که در قسمتی که گیاه بیشتر فعالیت می کند کود داده شود تا کوددهی بیشترین کارایی را داشته باشد. این روش در سیستم هایی که با کم آبی مواجه هستند هم قابل استفاده است، اما باید به چند نکته توجه کرد.

1- خطر سوختگی در این روش خیلی زیاد و جبران ناپذیر است

2-  اثر متقابل کودها روی یکدیگر خیلی زیاد است، از این جهت باید با متخصص مشورت شود.

3-انتخاب محل چالکود، عرض و عمق آن به بافت خاک و پروفیل ریشۀ گیاه بستگی دارد.

این روش برای کلیه کودهای آلی، مواد اصلاح کننده، کودهای فسفردار و انواع ریز مغذی ها قابل استفاده است.

ب : مصرف از طریق سیستم آبیاری

از آنجا که مواد غذایی معمولاً به صورت محلول در آب توسط ریشۀ گیاه جذب می شوند، عناصر و مواد غذایي برای رسیدن به گیاه باید به صورت محلول درآیند تا گیاه بتواند آنها را جذب نماید. در این روش راندمان بسیار بالا است. در سبزي و صیفي کاری که از سیستم آبیاری تحت فشار (قطره ای، بارانی، نواري و ...) استفاده می کنند، کود از طریق سیستم آبیاری داده می شود. محدودیت این روش این است که فقط کودهای محلول در آب قابل مصرف هستند (مثل کودهای نیتروژن دار، کلرید پتاسیم، نیترات پتاسیم، کلات های ریز مغذی ها و کودهای کامل محلول در آب)، همچنین با توجه به تعداد دفعات آبیاری، دفعات کوددهی هم محدود نیست که این نیز باعث افزایش راندمان می شود و مناسب با نیاز گیاه است.

پ  محلول پاشی

گیاهان همان طور که از راه ریشه املاح و مواد غذایی را جذب می کنند، از راه برگ و سایر اندام های فعال مثل ساقه و اندام های میوه نیز قابلیت جذب دارند. با توجه به سهولت و سرعت جذب مواد غذایی از این راه، کوددهی به روش محلول به خصوص برای تأمین ریزمغذی ها که به مقادیر کم مورد نیاز هستند، روش بسیار مناسبی است؛ خصوصاً برای گیاهاني که ریشه های بسیار عمیق دارند و رساندن مقادیر کم مواد ریزمغذی از راه خاک با راندمان خیلی پایینی همراه خواهد بود، البته در این روش غلظت عناصر غذایی پاشیده شده روی برگ ها نقش بسیار مهمی در نتیجۀ کار و جذب مواد دارد.

استفاده از کودهای آلی که به صورت های مختلف بسته بندی و فله ای در کشت سبزي و صیفي استفاده می شود امروزه از اهمیت زیادی برخوردار شده است. از طرف دیگر منابع مختلف برای تولید این قبیل کودها یا به عبارت دیگر تقویت کننده های خاک مورد استفاده قرار می گیرد که در کیفیت و در نهایت در نحوه مصرف آنها تأثیر دارد . تصمیم گیری در مورد اینکه کدام یک از مواد اصلاح کننده و تقویت کننده را برای خاک مزرعه خود، انتخاب کنیم اغلب به صورت یک مشکل مطرح می شود. مخصوصاً وقتی با انواع و اقسام و مارک های متنوع این مواد آلی تولیدی روبه رو می شویم.

کودی که از گاو یا کرم خاکی یا بقایاي گیاهان به وجود مي آید. از پاییز تا زمستان که هنگام خواب گیاهان است، فرصت خوبی است که مواد را در 30 سانتی متری خاک مخلوط نموده تا در این زمان به موادی مورد استفاده گیاه تبدیل شوند. در خاک های شنی این مواد اصلاح کننده، ذرات خاک را به هم می چسبانند و ظرفیت نگهداری آب خاک را افزایش می دهند و از دیگر سو در خاک های رسی یا سنگین هم می توانند به افزایش نفوذپذیری خاک، منجر شوند.

کودی که تازه نباشد و به مدت کافی از زمان تولید آن توسط حیوانات گذشته باشد، کودی مناسب برای سبزیجات، گیاهان یکساله و چند ساله می باشد.

کود به دست آمده از مرغ هم کود غنی و عالی است، به طوری که تا 3 درصد نیتروژن، 4 درصد فسفر و 3 درصد پتاسیم دارد، هرچند که بوی شدیدی دارد. این کود موجب به اصطلاح سوزانیدن برخی گیاهان می شود. بنابراین نباید در گیاهان حساس یا گیاهانی که دارای ریشه سطحی هستند، استفاده شود. اگر این کود به طور مناسب استفاده شود رشد سریع سبزیجات و گیاهان یکساله را درپی دارد . کمپوست های شهری که اغلب از چمن های چیده شده، برگ درختان و باقیمانده هرس گیاهان و البته زباله های شهری به وجود مي آید باعث بهبود و اصلاح خاک شده و ظرفیت نگهداری خاک را افزایش می دهد و مواد غذایی را به تدریج آزاد می کند. 

کمپوست قارچی، که در مزارع پرورش قارچ تولید می شود، از نظر میزان نیتروژن و فسفر کم، ولی از نظر میزان خاک پتاسیم غني است. پیت و خزه اسفاگنوم، برای نگهداری و رطوبت خاک و حل کردن مشکل خاک هایی که دانسیته بالا دارند (خاک سنگین)مناسب هستند. پیت، اسیدیته خاک را افزایش می دهد.

کود ورمی کمپوست را به صورت های مخلوط با خاک سطحی و با کل خاک و یا هنگام عملیات داشت به صورت چاله ای در اطراف بوته (چالکود) مصرف مي کنند. کود ورمي کمپوست را برای انواع سبزی ها (کلم،کاهو،گوجه فرنگی، خیار، پیازچه،کرفس و ...) به مقدار حدود 10 تا 20 تن در هکتار برابر 1 تا 2 کیلوگرم در مترمربع، هرسال در سطح خاک گسترده و سپس با شخم آن را زیر خاک مي کنند. به طور متوسط با مصرف 10 تن کود دامی در یک هکتار به ترتیب مقدار 50 و 25 و 50 کیلوگرم نیتروژن، فسفر و پتاسیم به خاک اضافه می شود. از آنجا که کود دامی به تدریج و در طی 3 الی 4 سال در اختیار گیاه قرار می گیرد، هر چند سال یکبار مقدار 30 تا 40 تن کود دامی در هکتار جهت تقویت مورد استفاده قرار می گیرد.

مصرف كود ازته در خاک های شنی:هرچه بافت خاک سبک تر باشد باید به جای کودهای ازته از اوره با پوشش گوگردی و یا سایر کودهای کند رها شونده استفاده و یا تعداد دفعات تقسیط آنها افزایش یابد. نیترات کلسیم و نیترات پتاسیم درصد ازت کمی داشته وکمتر به عنوان منبع کود ازت در خاک مصرف می شوند. این کودها غالباً در محلول های غذایی به عنوان منابع کلسیم یا پتاسیم مورد استفاده قرار می گیرند.