آشنایی با بذر و روش های کاشت گیاهان پودمان پرورش گیاهان کاروفناوری هفتم

مطالب کمک درسی پودمان ۹ پرورش و نگه داری گیاهان

كاشت سبزی و صیفی

ازدیاد نباتات به دوصورت جنسی و غیر جنسیصورت می گیرد.

در اصطلاح به اندامي که بتواند گیاه جدیدي را ایجاد نماید، بذر مي گویند. و از نظر فیزیولوژی تنها دانه رسیده و کامل بذر شناخته می شود.

در تکثیر جنسي یا زایشي سلول تخمک و دانه گرده  یا بذر دخالت مستقیم دارد.

تکثیر در گیاهان گلدار به وسیله بذر و در گیاهان بی گل به وسیله هاگ انجام می گیرد که اصطلاحاً به این گونه بذرها، بذرهای زایشی گویند.

ولی در تکثیر غیرجنسی، ازدیاد گیاهان به وسیله سلول یا بافت یا اندام یک گیاه مادری انجام می گیرد که اصطلاحاً این گونه بذرها را بذرهای رویشی گویند.

روش های تکثیر غیر جنسی:

1 - قلمه زدن

2 - خوابانیدن شاخه

3 - پاجوش

4 - پیوند

5 - کشت بافت

6 - تقسیم غده و پیاز

خصوصیات و ویژگی های بذر خوب و مناسب كاشت:

1 -بذرها آلوده به بیماری نباشد. 2 -بذر در شرایط مناسب یعنی رطوبت و دمای کم نگه داری شده باشد. 3  -رطوبت داخلی بذر در حد مطلوب باشد. 4 -بذر باید کاملاً رسیده باشد. 5 -درجه خلوص بذر بالا باشد. 6  -عاری از آفت باشد.7 -بذر سالم باشد و مواد غذایی کافی ذخیره کرده باشد.

اندازه بذر یا وزن هزار دانه

ریزی و درشتی بذر در یک رقم خاص اهمیت بسیاری دارد.

بذر ریز ← جنین کوچک تر ← گیاهچۀ ضعیف ← عدم امکان سبز شدن گیاهچه

بذر درشت ← جنین بزرگ تر ← گیاهچۀ سالم تر و قوی تر ← امکان سبز شدن گیاهچه

اندازۀ دانه (بذر)به عوامل زیر بستگی دارد:

1 -تغذیه

2 -عوامل محیطی

3 -نوع گیاه

4 -محل میوه روی شاخه یا محور گل

برای تعیین اندازه مناسب بذر، وزن هزار دانه آن باید محاسبه شود.

طول عمر بذر

طول عمر بذر بستگی به: نوع گیاه - رقم - شرایط نگهداری بذر - رطوبت - دما و .............دارد.

بذرهای گیاهان از نظر طول عمر به سه دسته تقسیم می شوند:

بذرهای کوتاه عمر ( از چند روز تا چند ماه و حداکثر یک سال) مانند بذرهای بعضی از درختان غیر مثمر.

بذرهای متوسط عمر (از 2 تا 3 سال و حداکثر 15 سال)مانند اکثر گیاهان زراعی، سبزی ها و صیفي ها و گل ها.

بذرهای با عمر طولانی (از 15 تا 20 سال و حداکثر 100 سال)مانند بذرهای علف های هرز و گیاهانی که بذرشان پوست سختی دارند.

 جدول طول عمر بذرهای مختلف

 خلوص بذر

بذر خالص به بذری گفته می شود که عاری از هر گونه بذرهای سایر گیاهان و سایر ارقام به ویژه بذر علف های هرز و مواد جامد دیگر مانند کاه، خاک و ...... باشد. یعنی 97 درصد تمیز و خالص باشد تا ارزش کاشت داشته باشد.

قوۀ نامیۀ بذر

قوه نامیه بذر به خاصیت زنده بودن جنین بر می گردد و از درصد عددی بذرهای خالصی که قادرند جوانه سالم تولید کنند به دست می آید. قوه نامیه در تمام بذرهای یکسان نبوده و با گذشت زمان و یا علل دیگر از جمله رطوبت، دما، میزان اکسیژن، میزان گاز کربنیک و نوع گیاه و رقم آن تغییر نموده و دچار کاهش می گردد.

عوامل تغییر دهنده قوۀ نامیه بذر:

دما ، اکسیژن ، نوع گیاه ، نوع رقم ، گاز کربنیک و رطوبت هوا

سرعت جوانه زنی:

تعداد بذرهایی را که از 100 عدد بذر در مدت معین جوانه می زند، سرعت جوانه زنی آن بذر می گویند. در شکل زیر سرعت جوانه زنی بذرهای گروه الف دو برابر بذرهای گروه ب می باشد.

قدرت رویش بذر

قدرت رویش بذر عبارت است از نیرویی که توسط آن بذرهای جوانه زده می توانند از زیر خاک خارج شوند. برای تعیین قدرت رویش بذر می توان آن را در زیر قشری از ماسه به عمق مناسب کاشت (در رطوبت و دمای مناسب)قرار دهید. پس از مدتی جوانه از خاک خارج می شود در این حالت با شمارش جوانه های ظاهر شده قدرت رویش بذر تعیین می شود. قدرت رویش بذر به نوع گیاه، عمق کاشت و بافت خاک یا بستر و نیز اندازه بذر (اندوخته آن) بستگی دارد.