مطالب کمکی جهت تدریس پودمان پایش رشد و تکامل کودک کاروفناوری نهم
هم اتاقى مادر و نوزاد
امروزه این امر ثابت شده است که هرچه زودتر مادر و نوزاد در کنار هم قرار گیرند ارتباط عاطفی بهتر و بیشتری بین آن دو برقرار می شود. این امر، اولا باعث موفقیت بیشتر در شیردهی می شود و در ثانی نوزادانی که در لحظات اوّلیه پس از تولد در کنار مادر قرار گرفته اند احساس امنیت بیشتری کرده، در آینده از ثبات روانی بهتری برخوردار خواهند بود.
بهترین زمان برای شروع شیردهی نوزادان سالم و طبیعی بلافاصله بعد از تولّد و آماده شدن مادر برای شیردادن و پس از انجام مراقبت های لازم و اولیه است. این زمان، به هیچ وجه نباید بیش از 4 ساعت به طول انجامد. امروزه بیمارستان ها و زایشگاه های کشور اعم از دولتی و خصوصی ملزم به رعایت برنامه هم اتاقی نوزاد و مادر و حتی در شرایط مطلوب تر برنامه هم تختی یعنی نگه داری و بستری نمودن مادر و نوزاد روی یک تخت برای نزدیکی و هم جواری بیشتر مادر و کودک هستند.
در گذشته در زایشگاه ها بخشی به نام شیرخوارگاهوجود داشت که نوزاد را جدا از مادر در آن نگه داری می کردند و طی این چند روز اغلب نوزاد با شیر خشک تغذیه می شد.
در حال حاضر این بخش ها برچیده شده و به جای آن بخش نوزادان برای بستری کردن نوزادان بد حال و بیمار جایگزین آن شده است. بیمارستان هایی را که دارای برنامه هم اتاقی یا هم تختی مادر و نوزاد هستند به نام بیمارستان های ( دوستدار کودک ) می نامند.
نکات مورد توجه در دوران نوزادی
اجابت مزاج در نوزادان :مدفوع نوزاد در 24 ساعت اوّل سیاه متمایل به سبزرنگ لزج چسبنده و بدون بو است و اصطلاحاً مکونیوم نامیده می شود. اگر در 24 ساعت اول نوزاد اجابت مزاج نداشته باشد، امکان باز نبودن مقعد یا مشکلات دیگر وجود دارد که باید توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد. بعد از 24 ساعت اول به تدریج مدفوع تغییر رنگ داده، بعد از چند روز زرد رنگ می شود. تعداد دفعات دفع در نوزادان مختلف، متفاوت و از دو روز یک بار تا 12 بار در روز به طور طبیعی می باشد.
دفع ادرار در نوزادان :هر نوزادی باید در 24 ساعت اول تولد، ادرار نماید. اگر نوزادی در24 ساعت اول ادرار نکند، باید حتماً توسط پزشک مورد معاینه قرار گیرد.
زردی نوزادی :معمولاً بیشتر نوزادان 36 ساعت پس از تولد، اندکی زرد می شوند که این امر طبیعی است و تا روز دهم بعد از تولد، از بین خواهد رفت. این زرد شدن پوست در نوزادان را یرقان فیزیولوژیک می گویند.
اگر نوزادی قبل از 36 ساعت پس از تولد زرد شود یا این که زردی او شدیدتر گردد باید حتماً توسط پزشک معاینه شود. به طورکلی باید در نظر داشت که در صورت مشاهدهٔ هر گونه تغییر رنگ پوست نوزاد (کبودی، زردی، رنگ پریدگی و …...........) فوراً باید به پزشک مراجعه شود.
مراقبت از بندناف نوزاد :معمولاً بند ناف تا یک هفته و حداکثر دو هفته بعد از تولد خودبه خود می افتد. در پانسمان بندناف می توان از الکل سفید برای ضدعفونی آن استفاده کرد. بهتر است بند ناف را با گاز استریل پوشاند تا در اثر برخورد با لباس سبب کشیدگی، درد و آلودگی نگردد، در صورتی که اطراف بندناف دچار عفونت شود و مایع چرکی یا خون از آن خارج گردید، باید سریعاً به پزشک مراجعه شود.
جوش های صورت :در نوزادان و گاهی تا سن ٢ ماهگی جوش های ریزی روی صورت و گردن دیده می شود که این جوش ها چرکی نیستند، رنگ سفید دارند و موقتی هستند. اگر این جوش ها کمتر از ١٠ عدد و غیرچرکی باشند نیاز به درمان خاصی ندارند و در غیر این صورت نیاز به درمان دارند.
خواب نوزادان :نوزادان معمولاً بیشتر شبانه روز را در خواب به سر می برند و جز برای تغذیه از خواب بیدار نمی شوند. به تدریج زمان بیداری آنها اندکی بیشتر می شود.
لباس نوزاد :لباس نوزاد باید از پارچهٔ نخی با اندازهٔ مناسب تهیه شود و بسته به فصل و حرارت محیط نوزاد، به طور مناسب پوشانده شود. پوشاندن زیاد طفل نه تنها سودی ندارد بلکه باعث عرق کردن، ازدست رفتن آب بدن و بالا رفتن دمای بدن طفل خواهد شد.
بنابراین باید به والدین متذکر شد که از قنداق کردن نوزاد جداً خودداری کنند.
گریه نوزاد :گریه در نوزادان امری طبیعی است ولی چنان چه نوزاد بی قراری زیادی می کند باید به مسایل زیر توجه شود:
سرد یا گرم بودن بیش از اندازهٔ هوای اتاق
حمام کردن نوزاد :تا زمانی که بند ناف نوزاد از وی جدا نشده است می توان برای تمیزکردن نوزاد از پارچه نرم و مرطوب استفاده نمود. ولی بعد از افتادن بندناف می توان نوزاد را در داخل وان بچه یا لگن حمام قرار داده، او را حمام کرد.