تحقیق کاروفناوری پودمان نگه داری از حیوانات کاروفناوری هشتم
نقش زنبور عسل در کشاورزی و محيط زيست
زنبور عسل در ايران و بعضی از کشورها اکثراً به خاطر توليد عسل و احياناً موم نگه داری می شود و حال آن که در کشورهای اروپايی و آمريکا بيش تر به خاطر گرده افشانی و استفاده از محصولات زنبور عسل و عوامل فرعی پرورش زنبور عسل است.
در اکثر گياهان گلدار، گرده افشانی به صورت غير مستقيم بوده و به وسيله باد، حشرات، انسان و ... تلقيح انجام می گيرد. ثابت شده است که سهم زنبور عسلدر اين نوع گرده افشانی بالغ بر 90 درصد است.
اهميت فرآورده های خارجی کندو (بذر و ميوه) به مراتب بيش تر از ارزش محصولات داخلی کندو (عسل و موم و ...) است. با اين که حشرات گرده افشان زياد هستند ولی حشره ای که می تواند گرده گيری را به حد اعلی و در نهايت کمال انجام دهد، زنبور عسل است.
طبق تحقيقاتی که انجام گرفته و در نشريات نيز منعکس شده است، کشاورزان و باغداران 25 برابر زنبورداران از طريق گرده افشانی استفاده می کنند (توليد بذر و ميوه) بدين معنی اگر زنبورداری از چند کلنی 1 ملیون تومان عسل و موم استفاده کند، يک باغدار يا کشاورز با استفاده از همان چند کلنی حدود 25 ملیون تومان سود خواهد برد.
يکی از امتيازات زنبور عسل نسبت به حشرات گرده افشان ديگر در اين است که به گل وفادار است (ثابت گلی) يعنی وقتی که اولين زنبور از کندو خارج شد و به سوی گل ها پرواز کرد و مثلاً گل زرد آلو را انتخاب کرد، تا ميسر باشد در همان پرواز از گل زردآلو استفاده خواهد کرد. به علاوه به محض برگشت به کندو با رقص های مخصوص زنبورهای ديگر را به آن منطقه هدايت خواهد کرد و اين زنبورها با وجود گل مزبور روی گل ديگری نخواهند نشست و گرده افشانی همان نوع گل ها به حد اعلای خود خواهد رسيد.
بدين معنی که گرده هر نوع گلی بر روی مادگی همان نوع گل انتقال می يابد، ساير حشرات گرده افشان فاقد اين خاصيت هستند. آزمايش های متعدد نشان داده است که درختان ميوه به علت چسبناک بودن گرده ها بيش از همه نباتات ديگر نياز به گرده افشانی توسط زنبور عسل دارند.
از آن جايی که حفظ بقا و ازدياد نسل اکثر گياهان گل دار به وسيله عمل گرده افشانی صورت می گيرد، اگر از باروری يک نوع گياه جلوگيری به عمل آيد، گل های آن گياه هرگز به دانه و ميوه تبديل نشده و نسل آن گياه از بين خواهد رفت. با از بين رفتن نسل گياهی در يک منطقه به همان اندازه نيز خاک، پوشش گياهی خود را از دست خواهد داد و در مقابل ريزش باران و وزش باد مقاومت خود را از دست داده و مواد کلوئيدی را که در به هم پيوستن ذرات خاک و هم چنين در رشد گياهی مؤثر هستند، شسته و از بين خواهد برد و در نتيجه فرسايش خاک صورت می گيرد.
شدت فرساش خصوصاً در مناطق آب و هوايی خشک مثل ايران سبب می شود که باد نيز اين خاک ها را از طرفی به طرف ديگر انتقال دهد و شن های روان را به وجود آورد. نتيجتاً مقدار هوموسی که بايد از آن موادغذايی مورد نياز برای انسان و حيوان توليد شود، از بين خواهد رفت. بنابراين عدم توجه به يک حشره کوچک، می تواند باعث تغييرات 180 درجه ای محيط زيست و تبديل آن به کوير و شن زارها شود.
علاوه بر محسنات فوق، زنبور عسل تنها حشره ای است که پاکيزگی و بهداشت را کاملاً رعايت می کند. چون اگر طبيعت زنبور عسل به گونه ای باشد که روی مواد آلوده بنشيند، عوامل ميکروبی گرده گل را که حاوی مقدر زيادی پروتئين است فاسد کرده و قابليت باروری مادگی را از دست خواهد داد.
