مطالب کمکی جهت تدریس پودمان پایش رشد و تکامل کودک کاروفناوری نهم
شاخص های پاىش رشد
به طور معمول، به عنوان شاخص های رشد از سه مقیاس که بر روی افراد اندازه گیری می گردد،استفاده می شود:
طول یا قد، وزن و محیط قسمت های مختلف بدن
هر یک از این ها مزایا و معایبی دارند که به طرز استفاده از وسایل اندازه گیری و امکانات و روش های موجود بستگی دارد.
طول یا قد :اندازه طول یا قد، معیاری است که افزایش کلی در جثهٔ کودک را تا زمان اندازه گیری نشان می دهد و بنابراین کل تاریخچه بهداشتی او را منعکس می کند. با وجود این، تغییرات قد به قدری کند است که از آن نمی توان در پایش رشد استفاده کرد. هم چنین اندازه گیری قد در شیرخواران و کودکان که در آنها پایش رشد بیشترین اهمیت را دارد، تا حدی دشوار است.
اندازه گیری های غیردقیق همراه با دشواری های سنجش قد، استفاده از آن را برای تشخیص اختلافی که ممکن است در فاصلهٔ زمانی بین دو بار اندازه گیری قد وجود داشته باشد، مشکل می کند. به علاوه طول یا قد کودک کاهش نمی یابد و از این رو برای سنجش اختلال سلامت شاخص خوبی نیست.
وزن برای سن :تغییر نسبی وزن به سن، بسیار سریع تر از تغییرات قد نسبت به سن می باشد و در مقابل هرگونه اختلال در سلامت و یا بهبود آن حساس تر است. تغییرات قابل ملاحظه در وزن کودک را حتی در فاصلهٔ چند روز نیز می توان مشاهده کرد. اندازه گیری وزن آسان است؛ بنابراین دقیق بودن هر چه بیشتر آن میسّر می باشد. به این دلایل است که وزن برای سن معمولاً به عنوان بهترین شاخص کاربردی در پایش رشد کودکان به کار می رود.
همان طور که قبلاً ذکر شد، وزن نوزادان طبیعی در هنگام تولد بین 2500تا 4000گرم می باشد.نوزادان در ده روز اول تولد، مقداری وزن خود را از دست می دهند که این یک امر طبیعی است و به علت از دست دادن مقداری از آب بدن رخ می دهد. پس از آن، هرگونه کاهش وزن و حتی ثابت بودن آن غیرطبیعی است و نشانگر کافی نبودن تغذیه و یا اختلال در رشد می باشد.
به طور متوسّط به وزن کودکان در 4 ماههٔ اول زندگی، روزانه 20 تا 25 گرم و در 8 ماههٔ بعدی روزانه 15 گرم اضافه می شود که در این صورت، وزن کودک در 5 ماهگی تقریباً به دو برابر و در یک سالگی تقریباً به سه برابر وزن هنگام تولد خواهد رسید.
در دو سالگی وزن کودک به چهار برابر زمان تولدّ می رسد و پس از آن تا هنگام بلوغ، وزن کودک به آرامی زیاد شده، سالانه بین 1/7 تا 2/8 کیلوگرم به آن اضافه می گردد.
نمودارهای زیر نمودار قد برای سن از صفر تا 6 سالگی ویژه دختران و پسران را نشان می دهد.
نمودار قد برای سن دختران
هریک از این خطوط یک صدک می باشد.
نمودار قد برای سن پسران
صدک percentile
برای دانلود نمونه های استاندارد کارت رشد بر روی لینک زیر کلیک نمایید.