مطالب کمکی درسی جهت تدریس پودمان تأسیسات مکانیکیکاروفناوری نهم
آشنایی با تجهیزات لوله کشی
لوله ها:
لوله فولادی درزدار (سیاه ):این لوله را از ورق آهن می سازند. ورق بریده شده به طول 6 متر را در داخل دستگاه های نورد، نورد کرده و به صورت لوله درمی آورند. سپس درز لوله را جوش می دهند. بنابراین، این لوله دارای درزی در طول لوله است. از این لوله در تأسیسات حرارت مرکزی و تهویه مطبوع برای آب رفت و برگشت و همچنین رفت و برگشت گازوئیل استفاده می شود.
لوله فولادی گالوانیزه سفید:این لوله در واقع همان لوله فولادی درزدار است که پس از ساخت برای محافظت در برابر مواد خورنده جداره داخلی و خارجی آن را با فلز روی روکش کرده اند. این نوع لوله در شاخه های 6 متریبه بازار عرضه می شود. اتصال این لوله معمولاً دنده ای است و نباید از جوش برای اتصال آنها استفاده شود. از این لوله در سیستم آب سرد وگرم بهداشتی استفاده می شود.
لوله های فولادی بدون درز (مانسمان):این لوله از فولاد ساخته می شود و جداره آن بدون درز است. با قطر خارجی مساوی در مقایسه با لوله های درزدار، این نوع لوله دارای ضخامت بیشتر و قطر داخلی کمتر است. از لوله مانسمان بیشتر در لوله کشی گاز و مواردی که فشار کار زیاد است، استفاده می شود.
لوله های پلی مری:در ساخت این لوله ها از پلی مرها استفاده شده و امروزه به تدریج در برخی موارد جانشین لوله های فلزی شده اند.
لوله های دیگر:
برای اختصار فقط نام و مورد استفاده لوله های دیگر که در تأسیسات کاربرد دارند، بیان می شود.
لوله فولادی برقدر سیم کشی روکار برق
لوله چدنیبرای تأسیسات فاضلاب
لوله چدنیبرای آبرسانی و خطوط انتقال آب شهری
لوله سیمانیبرای دودکش و فاضلاب
لوله آزبستی(ایرانیت)برای فاضلاب آغشته به مواد شیمیایی
لوله مسیدر سیستم های سردکننده، کویل های سرمایی و گرمایی به کار می رود.
در جدول زیر معایب لوله های فلزی و پلی مری با هم مقایسه شده است
وصاله ها - اتصالات یا (فيتينگها):
در لوله کشی، برای اتصال لوله ها به يکديگر يا برای تغيير جهت دادن لوله يا انشعاب گرفتن يا تبديل قطر لوله از قطعاتی استفاده می شود که به آنها وصاله می گويند. جنس وصاله ها بايد از چدن چکش خوار، فولاد و يا فولاد گالوانيزه باشد.
متداول ترين این اتصالات عبارتند از:
بوشن:قطعه استوانه ای است که از داخل دنده شده و برای اتصال دو لوله و موارد ديگر به کارمی رود.
زانو:وسيله ای برای تغيير جهت لوله کشی است. از نظر زاويه تغيير و نحوه دنده شدن دارای انواع مختلفی از جمله 90و 45درجه است .
سه راهی:وسيله ای برای گرفتن انشعاب در لوله کشی می باشد که ممکن است ۹۰ درجه یا ۴۵ درجه باشد .
مغزی:وسيله ای است که می تواند يک لوله کوچک دو سر دنده يا قطعه ريختگی دو سر دنده باشد و برای اتصال وصاله ها به هم ديگر يا اتصال وصاله ها به شيرها و موارد ديگر.
مهره ماسوره:وسيله ای است برای اتصال دو قسمت لوله کشی که از سه قطعه تشکيل می شود. دو قطعه از آن هر يک به يک طرف وصل می شود و قطعه وسط با اتصال دو قطعه به همديگر دو قسمت لوله کشی را به هم وصل می کند. از مهره ماسوره در اتصال سيستم لوله کشی به دستگاه هايی مانند آب گرم کن و اتصال در طول های بلند و هم چنين در مدارات بستهٔ لوله کشی استفاده می شود.
تبديل:وسيله ای است برای ايجاد تغيير قطر در لوله کشی، که ممکن است به صورت روپيچ، توپيچ، بوشن تبديل، زانو تبديل و سه راه تبديل باشد .
درپوش:در صورت لزوم برای بستن انتهای انشعابات مورد استفاده قرار می گيرد.
