مطالب کمک درسی پودمان ۹ پرورش و نگه داری گیاهان
روش هاي ازدياد گياهان زراعي و باغي
تكثير غيرجنسي (رويشي)
ازدياد گياهان،با استفاده از ساير اندام هاي گياهي ريشه،ساقه، برگ ..به غير از بذر را تكثير غيرجنسي گويند. مزيتي كه تكثير غيرجنسي دارد اين است كه گياه به وجود آمده كاملاً شبيه گياه اصلي بوده،تمام صفات آن را داراست.
از تكثير غيرجنسيدر موارد زير استفاده مي شود:
۱- در گياهاني كه به دلايل مختلف قادر به توليد بذر نيستند. مانند موز
2- در گياهاني كه بذر سالم توليد مي كنند ولي نهال هاي به دست آمده از بذر آن ها بسيارضعيف است و مدتي طول مي كشد تا بزرگ شده، گل و محصول توليد كنند. مانند توت فرنگي،سيب زميني
۳- در گياهاني كه بذر آن ها بسيار مشكل جوانه مي زند.
تكثير غيرجنسيگياهان به روش هاي مختلفي انجام مي شود. پيوند زدن، خوابانيدن و قلمه زدن از رايج ترين رو شهاي تكثير غيرجنسي هستند.
قلمه :
قلمه ي ساقه:
اين روش معمولي ترين و متداول ترين روش قلمه زنيا ست. در اين روش، قسمتي از ساقه را كه داراي جوانه ي جانبي يا انتهايي مى باشد را از پايه مادري جدا ساخته، براي ريشه زايي در محيطي مساعد قرار مي دهند تا پس از ايجاد ريشه، به صورت گياه مستقلي رشدكند. شمعداني، برگ نو، افرا و بسياري از گياهان به اين روش تكثير مي شوند.به طور كلي، قلمه از شاخه هاي جانبي بهتر از شاخه هاي انتهايي، ريشه مي دهدقلمه ي برگ:
در اين روش، پهنك برگ را گاهي همراه با دمبرگ و گاهي بدون آن، از گياه مادر جدا كرده، آن را در محيط مناسب قرار مي دهند. بعد از مدتي از پهنك يا دمبرگ يا از هر دوي آن ها جوانه هاي توليد كننده ساقه و ريشه ايجاد مي شود. سانسيوريا و بنفشه افريقايي ... با قلمه برگ تكثير مي شود.پيوند زدن:
بهترين زمانبراي پيوند شاخه، اواخر زمستان و اوايل بهار و براي پيوند جوانه، اواسط بهار تا اواخر تابستان كه پايه به راحتي پوست مي دهد مي باشد.
براي اينكه پيوند زدن موفقيت آميز باشد (به اصطلاح پيوند بگيرد)، فراهم بودن شرايط زير ضروري است:
1- بين پايه و پيوندك، قرابت و تجانس وجود داشته باشد.
۲- نوع پيوند با نوع گياه متناسب باشد.
خوابانيدن:
مزيّتاين روش آن است كه گياه مادر آب و مواد غذايي شاخه ي خوابيده شده را تا موقع ايجاد ريشه، تأمين مي نمايد.
از معايباين روش آن است كه از يك گياه مادر، اغلب تعداد معدودي گياه مي توان به دست آورد. خوابانيدن شاخه، معمولاً در اواخر زمستان يا اوايل بهار انجام مي شود. مدت خوابانيدن شاخه يك فصل رشد است مثلاً شاخه هايي را كه در اول بهار خوابانيده شده اند در اواخر پاييز ازپايه مادري جدا مي كنند.