مطالب کمک درسی پودمان ۱۰ پوشاک
شناسایی خواص کتان
کتانجزء الیاف گیاهی ساقه ای است که از ساقهٔ گیاهی به نام فلاکس
استخراج می شود. گیاه فلاکس دارای ساقه ای باریک است و حداکثر ارتفاع یک متر و نیم می رسد. گلهای گیاه فلاکس به رنگ های آبی، بنفش و قرمز روشن وجود داردالیاف کتانبه صورت دسته ای، به موازات ساقهٔ گیاه فلاکس توسط مادهٔ چسبنده ای به نام پکتین درون ساقه قرار دارند. برای کندن ساقهٔ گیاه کتان معمولاً آن را به روش دستی یا ماشینی از ریشه در می آورند تا قسمتی از طول الیاف شکسته نشود. پس از چیدن بوته های کتان، الیاف کتان را از ساقهٔ گیاه استخراج می کنند.
مراحل استخراج الیاف کتان از ساقه عبارت اند از:
۱-خشک کردن بوته های کتان در هوای آزاد
۲-شکستن بوته های خشک شده، به منظور جدا کردن برگ، میوه و دانه از ساقهٔ گیاه
۳-قرار دادن ساقه ها در آب، به منظور جداسازی الیاف از ساقه و مادهٔ چسبنده
۴-شانه کردن الیاف به منظور جداسازی الیاف ضخیم از الیاف نازک و موازی کردن الیاف.
پس از مرحلهٔ آخر، یعنی شانه کردن الیاف و موازی کردن آنها، الیاف برای تبدیل شدن به نخ ریسندگی
آماده می شونداز ویژگی های الیاف کتان،وجود گره هایی است که در طول لیف دیده می شود. مشاهدهٔ این گر ه ها در ظاهر نخ و پارچ ههای کتانی به سادگی میسر است
خصوصیات الیاف کتان
زبری - درخشندگی طبیعی - جذب رطوبت زیاد - قابلیت جذب و دفع سریع رطوبت - استحکام زیاد 2 تا 3 برابر استحکام الیاف پنبه - افزایش استحکام در حالت مرطوب کشسانیقابلیت ارتجاعی کم
در نگهداری از پارچه های کتانی نکات زیر را باید مورد توجه قرار داد:
شستشوی پارچه های کتانی
پارچه های کتانی را می توان با ماشین لبا سشویی شست یا خشکشویی و یا بخار شویی کرد. پارچه های کتانی، معمولاً پس از شستشو نرمتر می شوند و درخشندگی طبیعی آنها افزایش می یابد.
برای شستشوی پارچه های کتانی می توان از صابونیا پودرهای شوینده استفاده نمود. آبرفتگی پارچهٔ کتانی نسبت به پارچهٔ پنبه ای در اثر شستشو کم است.
اتو کشی پارچه های کتانی
پارچه های کتانی را باید به صورت مرطوب اتو کرد تا چروکهای آن کاملاً صاف شود.
اتوپذیری پارچهٔ کتانی 200 - 180 درجهٔ سانتی گراد است.
اثر عوامل محیطی
از قرار دادن پارچه های کتانی در معرض نور خورشید به مدت طولانی باید خودداری نمود. زیرا نور خورشید موجب می شود استحکام پارچهٔ کتانی کاهش یابد و رنگ آن زردشود.
به منظور جلوگیری از رشد قارچ و کپک باید پارچه های کتانی را در جای خشک و خنک نگهداری کرد.
موارد استفاده از الیاف کتان
کاشت و پرورش گیاه فلاکسمشکل است و به زمان زیادی نیاز دارد. از سوی دیگر، کشسانیِ کم الیاف کتان، موجب بروز مشکلاتی در مرحلهٔ بافندگی می گردد و لذا تولید پارچهٔ کتانی هزینه برتر از تولید پارچهٔ پنبه ای است. مجموعهٔ این دلایل مانع از تولید پارچهٔ کتانی در کشور شده و به دلیل قیمت بالای این نوع پارچه، واردات آن نیز محدود گردیده است.
از موارد استفاده از کتان می توان به انواع پوشاک،روبالشی، ملحفه، رومیزی، پرده، پارچهٔ رومبلی، حوله، دستمال سفره، چادر صحرایی و نخ دوخت اشاره کرد