مطالب کمک آموزشی برای تدریس پودمان ۹ کتاب کاروفناوری هفتم
آفت هاي مهم گياهي در منزل و راههاي مبارزه با آنها
آفتچيست؟
آفاتبه جانوراني گفته مي شود كه به گياه و اندام هاي گياهي و محصولات كشاورزي آسيب مي رسانند. بخش عمده اي از آفات را حشرات تشكيل مي دهند. حشرات با جويدن يا با فرو بردن خرطوم خود به داخل بافتهاي گياهان، باعث صدمه زدن و اختلال در فعاليتهاي حياتي آنها مي شوند.
آفات گیاهی را به سه گروه زير تقسيم مي كنند:
۱-آفتهاي تغذيه كننده از شيره ي گياهان یا آفت هاي مكنده
۲- آفتهاي برگ و ساقه خوار يا جونده ي برگها و ساقه هاي گياهان
۳-آفتهاي خاك زي
الف : آفتهاي تغذيه كننده از شيره ي گياهان یا آفت هاي مكنده
اين آفت ها مواد لازم براي ادامه ي زندگي خود را با مكيدن شيره ي گياهان به كمك خرطوم هايي كه دارند به دست مي آورند و نه تنها باعث كم شدن رشد گياهان مي شوند، بلكه اغلب شكل اندامهاي گياهان را تغييرمى دهند و ظاهر آنها را ناپسند مى كنند.
مهمترين اين آفتها عبارت اند از:
شته ها و مگس سفید گلخانه ای
۱- شته ها
حشراتي كوچك با بدن گلابي شكل يا كروي اند كه به برگهاي جوان حمله مى كنند و شيره ي گياهي را با خرطوم خود مي مكند،مانع از رشد و باز شدن گلها مي شوند،برگها را تغيير شكل مي دهند و در نهايت باعث خشك شدن آ نها مي شوند.
شته ها در رنگ هاي مختلف سبز، زرد و سياه ديده مي شوند. در گياهاني كه شديداً آلوده شده اند، شته ها شيره ي اضافي را از خود ترشح مى كنند و بر روي برگها و ساقه هاي آنها مي ريزند. دراين صورت برگها داراي ماده اي چسبنده مى شوند و شيره ي تراوش شده به دليل شيرين بودن، باعث جلب و جذب مورچه ها مي گردد.
براي مبارزه ي شيميايي ، بايد از سموم سيستميكاستفاده شود.
۲- مگس سفيد گلخانه اي
اين آفتمعمولاً در شرايط آب و هوايي مرطوب فعاليت مي كند و در گل خانه ها و پاسيوهاي منازل مشاهده مي شود. حشرات كامل خيلي كوچك و به طول يك تا دو ميلي متر با بال هاي سفيد رنگ اند و اغلب به صورت لكه هايي سفيد روي برگ ها و ساقه ي گياهان آپارتماني ديده مي شوند و تخم هاي خود را در سطح زيرين برگ ها مي گذارند.
اين آفتنيز مانند شته از شيره ي گياهي گياهان تغذيه مي كند و باعث ضعيف شدن آن ها مي شود. مثل مگس هاي سفيد بگونيا، شمعداني، سرخس ها و ........ براي مبارزه مي توان با سموم سيستميك توصيه شده روي گل ها و ساير گياهان با رعايت نكات ايمني، سمپاشي كرد و اين آفت را از بين برد.
ب : آفت هاي برگ و ساقه خوار
اين دسته از آفت ها داراي آرواره اند و اندام هاي گياهي مانند ساقه و برگ ها را مي خورند و باعث خشك شدن گياهان مي شوند. بعضي از اين آفت ها به صورت حشره ي كامل اند و از اندام هاي گياهي تغذيه مي كنند مثل تريپس ها، ولي در بعضي ديگر، لاروها يا نوزادان آفت اند كه از ساقه ها و برگ هاي گياهان تغذيه مي كنند و به گياهان صدمه مي زنند. مثل لاروهاي بعضي از پروانه هاي شب پرواز يا شب پره ها
تريپسها حشرات سياه رنگ وريزي اند كه دراكثر منازل بر روي بعضي ازگياهان آپارتماني ديده مي شوند تريپس ها عموما شيره گياهي را مي مكند. باعث بد شكل شدن آن ها مى شوند و در نهايت رشد گياهان را متوقف مي كنند. مانند تريپس هاي بگونيا، كروتون
شب پره هاداراي چهار مرحله ي رشد يعني تخم،لارو،شفيره و بلوغ اند.شب پره هادر مرحله ى لاروى براي گياهان مضرند و با مشاهده ي آن ها بر روي برگ ها و ساقه ها مي توانيد با استفاده از سموم حشره كش آن ها را از بين ببريد. حشره كامل اين آفت در مرحله ى بلوغ، به علت داشتن خرطوم بلند فقط مى تواند از شهد گل ها استفاده كنند. از اين رو براى گياه مضر نيست.
ج : آفت هاي خاكزي
اين آفت ها، به اندام هاي زيرزميني گياهان مانندريشه ها، غده ها، پيازها يا برگ هاي نزديك به سطح خاك صدمه وارد مي كنند و عبارت اند از:
خرخاكي
اين حشره در نواحي مرطوب فعاليت دارد و از مواد پوسيده ي گياهي و خاك برگ تغذيه مي كند و هنگامي كه جمعيت آن ها زياد شود به ريشه هاي سطحي و جوانه هايي كه تازه سبز شده اند، صدمه مي زند. بدن اين آفت بندبند است و داراى پاهاي زياد و به رنگ خاك است. فعاليت اين حشره در شب است و روزها در لابه لاي خاك و پناهگاه هاي ديگر پنهان مي شود.
لاروهاي بعضي از مگس ها
اين آفت در داخل غده ها و پيازهاي گياهاني مانند نرگس و لاله زندگي مي كند و مانع از سبز شدن آنها پس از كاشت مي شود. اين لاروها پس از تكميل دوران تغذيه در داخل پيازها به شفيره و در نهايت به حشره ي كامل تبديل و از خاك خارج مي شوند.
كرمهاي مفتولي
اين آفت ها، لارو بعضي از سوسك ها هستند كه بدن آن ها استوانه اي شكل با پوشش سخت و صاف اند و از ريشه هاي جوان گياهان آپارتماني تغذيه مي كنند. هم چنين اين لاروها در داخل غده هاوپيازها تونل مي زنند و آ نها را از بين مي برند.
حلزون ها
چند نوع حلزون در گلخانه هاست كه بر روي گياهان زينتي و آپارتماني زندگي مي كنند و در شب از قسمت رويي برگ ها تغذيه مي كنند و مسير حركت آن ها با ترشحات نقره اي رنگي كه از خود باقي مي گذارند، مشخص مي شود. اين آفت روزها در پناهگاه ها مخفي مي ماند. براي مبارزه با بعضي از آفت هاي خاك زي مانند حلزون مي توانيد از طعمه هاي مسموم استفاده كنيد.