معرفی مهندسی عمران Civil Engineering

معرفی رشته مهندسی عمران  Civil Engineering

مجموعه مهندسی عمران یا رشته عمران یکی از رشته هاي پر اهمیت و جذاب در مجموعه رشته هاي آزمون سراسري است که داوطلب در گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی میتواند آن را انتخاب کند. پیشرفت سریع جوامع و نیازهاي روز افزون آنها به انجام طرحهاي مختلف عمرانی از یک طرف و رشد و توسعه علوم مختلف از طرف دیگر، ایجاب می نماید تا با یک برنامه ریزي صحیح و همه جانبه و پرورش استعدادهاي جوان و نیز استفاده بهینه از ابزار و امکانات موجود در جامعه ، گامی بلند در جهت ترقی و تعالی جامعه برداشته شود.

اهمیت و ضرورت:

سرپناه از نیازهاي اساسی و اولیه نوع بشر است که در دوره هاي مختلف زندگی او بصورت هاي مختلفی به این نیاز پاسخ داده شده است. انسانهاي اولیه از غارها که بصورت طبیعی ساخته پدیده هاي زمین شناسی بودند استفاده می کردند. ولی آیا انسان بلند پرواز که همواره سعی در بدست آوردن و رام کردن طبیعت دارد، میتوانست به این مکانهاي محدود و بی روح بسنده کند؟

انسانها با بکارگیري ابزارهاي دست ساز خود و استفاده از منابعی که طبیعت در اختیار آنها قرار میداد، اقدام به ساخت محلی براي زندگی خود کردند. با پیدایش اولین سرپناه دست ساز بشر پایه و اساس مهندسی عمران بوجود آمد. با بزرگتر شدن جوامع و نیاز آنها به سرپناه هاي بزرگتر، و تلاش بشر در جهت مهار و رام کردن طبیعت درجهت رفع نیازهاي خود همانند ساختن سدها و پل ها و ... رفته رفته نقش مهندسی عمران در زندگی بشر پررنگ و پررنگتر شد.

پیشرفتهاي بزرگی که امروزه شاهد آن هستیم در سایه آرامش و ایمنی ایجاد شده توسط مهندسی عمران حاصل گردیده است. مهار قهر طبیعت همانند سیل و زلزله و طوفانهاي وحشتناك، هدیه هایی هستند که مهندسی عمران به جامعه امروزي عطا کرده است. از طرف دیگر راه هاي ارتباطی که همچون شریان هاي حیاتی جامعه هستند، سدهاي عظیمی که برق را به ارمغان میآورند، تونل هایی که دل کوه ها را می شکافند و ... همگی شواهدي بر اهمیت این رشته مهندسی دارند.

در زبان انگلیسی به مهندسی عمران Civil Engineeringاطلاق می شود  که Civil به معنی تمدن و از همان ریشه کلمه Civilizationاست. پس می توان نتیجه گرفت همانطور که از اسم این رشته پیداست، مهندسی عمران یعنی مهندسی تمدن! و تقریبا بیش از سایر رشته هاي مهندسی به جامعه نزدیک تر است.

تفاوت مدرك و شغل مهندس عمران:

ذکر این نکته ضروري است که مهندسی عمران، یک مدرك تحصیلی است که به فرد پس از تحصیل در دانشگاه اعطا می شود، ولی به عنوان شغل به حساب نمی آید. بلکه بدلیل گسترده بودن حوضه فعالیت دانش آموختگان این رشته، شغل هایی که یک مهندسی عمران می تواند داشته باشد بصورت هاي مختلفی طبقه بندي می شوند. یک مهندس عمران می تواند در حوضه پیمانکاري، مشاوره، نظارت و یا اگر دقیقتر به موضوع بنگریم در قسمتهاي ساختمان سازي، سدسازي، راه سازي، پالایشگاه و سازه هاي صنعتی، مدیریت ساخت، سازه هاي دریایی و ... فعالیت داشته باشد

رشته عمران در کشور ایران در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا تدریس می شود و امکان گرفتن مدرك در هرکدام از مقاطع براي دانشجویان ایرانی وجود دارد. با بالارفتن سطح تحصیلی، بدلیل گسترده بودن زیر مجموعه ها، زمینه فعالیت محدود و بصورت تخصصی درمی آید، براي مثال یک دانشجو در دوره کارشناسی عمران، بصورت ضمنی تمام دروس زیر مجموعه هاي مختلف را مطالعه می کند و تقریبا با تمام زیر مجموعه ها بصورت محدودي آشنا می شود ولی در دوره هاي بالاتر فقط یکی از زمینه ها مورد مطالعه دقیق تر قرار می گیرد.

معرفی اختصاري گرایش هاي مختلف مهندسی عمران

مهندسی عمران – عمران

این رشته قبلا به مهندسی راه و ساختمان موسوم بوده و به منظور تربیت مهندسان طراح ، محاسبه و اجراي پروژه هاي ساختمانی، صنعتی ، راه سازي و تاسیسات آبی و نظارت بر حسن اجراي طرح هاي عمرانی در زمینه هاي مختلف و همچنین همکاري با مهندسان مشاور یا محاسبه به وجود آمده است.

قسمت عمده دروس این رشته را مجموعه متنوعی از دروس نظري و پروژه هاي طراحی تشکیل می دهد و کنار آنها تعدادي دروس آزمایشگاهی و کارگاهی و نیز دوره کارآموزي پیش بینی شده است. با توجه به سیاستهاي عمرانی و سرمایه گذاری هاي دولت براي ایجاد ساختمانها، راهها، پلها، سدها، نیروگاههاي هسته اي و حرارتی ، رفع نیازهاي عمرانی در زمینه مسکن و تاسیسات آبی جهت تامین آب آشامیدنی شهرها و روستاها همچنین بازسازي مناطق جنگ زده اهمیت این رشته مشخص می شود.

فارغ التحصیلان این رشته می توانند در وزارتخانه ها نظیر وزارتخانه هاي راه و ترابري مسکن و شهرسازي و نیرو و شرکتهاي دولتی و شرکتهاي خصوصی و مهندسان مشاور به کارهاي طراحی ، محاسبه و اجرا بپردازند. در شرایط حاضر فارغ التحصیلان این رشته می توانند در دوره هاي مختلف کارشناسی ارشد سازه (آنالیز و طرح سازه ها) ، خاك و پی (مطالعه مسائل مربوط به رفتار خاکها و محاسبات پی ها) ، راه و ترابري (طرح راهها و شبکه ترابري) ، سازه هاي آبی (طراحی سازه هاي هیدرولیکی و مسائل آبی دیگر در ارتباط با سدها) در داخل کشور ادامه تحصیل دهند و امکان ادامه تحصیل در دوره دکتري در داخل و در خارج از کشور وجود دارد.

دارا بودن دانش قوي ریاضی و فیزیک و توانایی جسمانی از ضروریات این رشته است. حدود 10 درصد از دروس این دوره عملی است و از دروس تخصصی آن می توان طراحی سازه هاي فولاد و بتن ، پی سازي، مکانیک خاك، مکانیک سیالات، هیدرولیک و تحلیل سازه ها را نام برد.

مهندسی عمران – نقشه برداري

طرح و اجراي برنامه هاي عمران و مطالعات مربوط به زمین مستلزم وجود اطلاع دقیق مهندسی مسطحاتی، ارتفاعی به صورت نقشه هاي گوناگون (ترسیمی ، رقمی، تصویري) از منطقه مورد نظر است. مجموعه نقشه برداري پاسخگوي این نیازها به گونه اي هماهنگ با دیگر رشته هاي عمران است و هدفش تربیت افرادي است که آگاهی علمی کافی و مهارت فنی لازم را در زمینه نقشه برداري داشته باشند. داوطلبان ورود به این رشته باید در ریاضیات (هندسه، مثلثات) و فیزیک دوره دبیرستان قوي بوده علاقه مندي و آمادگی جسمی (براي کارهاي صحرایی و ...) لازم را دارا باشند.

بعضی دروس تخصصی این رشته عبارتند از : راه سازي ، تئوري خطاها، جغرافیاي ایران ، نقشه برداري، ژئودزي (جهت تعیین شکل زمین) فتوگرامتري زمینی و هوایی (عکسهاي هوایی) کارتوگرافی، هیدروگرافی (نقشه برداري از بستر دریا) ، پروژه و کارآموزي از جمله دروس این دوره است.

بعضی تواناییهاي فارغ التصیلان این رشته عبارتند از:

مدیریت گروه هاي اجرایی در عملیات نقشه برداري ، طرح و برنامه هاي سیستم نقشه، محاسبات و برنامه ریزي در زمینه هاي مختلف فنی نقشه برداري، تدریس و آموزش در دوره کاردانی (پس از طی دوره مربوط به تعلیم و تربیت).

امکان ادامه تحصیل در این رشته تا حد کارشناسی ارشد در داخل و در سطوح بالاتر در خارج از کشور موجود است. سازمان نقشه برداري وزارت برنامه و بودجه ، وزارت راه و ترابري ، وزارت نفت ، سازمان آب ، سازمان بنادر و کشتیرانی، اداره جغرافیایی ارتش و سپاه و بخش خصوصی و ... از جمله محلهاي جذب فارغ التحصیلان این رشته است.

مهندسی عمران – آب

این دوره به منظور تربیت متخصصانی تدوین شده است که بتوانند در زمینه هاي شناخت منابع آب و کنترل و به سازي کیفیت منابع آب اطلاعات لازم را به دست آورند تا بتوانند در مراحل مختلف طراحی ، نظارت و مدیریت پروژه هاي آب کار کنند. با توجه به اینکه توسعه کشور در زمینه هاي کشاورزي، صنعتی ، عمران و ... بستگی به میزان آب قابل استفاده دارد می توان صنعت آب را در ایران در زمره صنایع مادر به حساب آورد. داوطلبان ورود به این دوره باید در دروس ریاضی، فیزیک و شیمی دبیرستان قوي بوده، علاقه مندي و استعداد لازم (خصوصا در زمینه طراحی ) را داشته باشند.

فارغ التحصیلان این دوره توانایی هاي لازم را در زمینه هاي مربوط به کارشناسی مطالعه منابع آب ، تاسیسات آبی و سازه هاي هیدرولیکی، کارشناسی آب و فاضلاب و نظارت بر حسن اجراي طرح هاي آبی را خواهند داشت.

امکان ادامه تحصیل در این رشته تا حد کارشناسی ارشد و بالاتر در داخل و خارج از کشور وجود دارد. سازمان آب،وزارت جهاد کشاورزي ، وزارت نیرو و بخش خصوصی و ... از جمله مراکز جذب فارغ التحصیلان این دوره است.

وضعیت نیاز کشور به این رشته

وقتی کسی صحبت از سازندگی می کند اولین چیزي که به ذهن هر کس می رسد پل، سد، کارخانه و کارگاه است که ساخت بناي همه اینها بر عهده مهندسین عمران است و به همین دلیل فرصت هاي شغلی این رشته در همه جاي درصد کل بودجه کشور را به خود بویژه این که کشور ما بعد از انقلاب در زمینه مهندسی عمران رشد زیادي داشته است

با توجه به روند رو به رشد ساخت و ساز بناهاي شهري در ایران و احتیاج به مسکن و ساختمان به نظر می رسد بازار کار این رشته همچنان پویا و پرتحرك باشد.

پیش بینی وضعیت اینده رشته در ایران :

چندسال پیش که براي مترو کارشناسان ژاپنی آمده بودند، یکی از آنها گفته بود تهران ده بزرگی است چرا که خیلی از سیستم هاي شهري را ندارد. این نشان می دهد که براي پیشرفت و توسعه، ما به کارهاي زیربنایی مثل راه،مترو و تاسیسات شهري بسیار نیازمندیم. براي مثال امکان ندارد که کشوري پیشرفت کند اما سیستم ترابري و حمل و نقل آن به طور کامل درست نشده باشد؛ کاري که بخش اصلی آن بر عهده مهندسین عمران است